________________
• મહિષા .
મુનિસુવ્રતપ્રભુની સ્નાત્ર માટેની જે પ્રતિમા છે તે વેળુની પ્રતિમા છે. ત્યાંના શ્રાવકોની વર્ષોની ફરિયાદ છે કે આ વેળુની પ્રતિમાને સ્નાત્ર કરીએ છીએ તો તેમાંથી કણો ખરતાં જાય છે. પ્રતિમા ઘસાતી જાય છે. એટલે અમને કંઈક નવી વ્યવસ્થા મળે તો સારું. એટલે તમે આ જે ધન મોકલ્યું છે તેમાંથી એક પિત્તલમય પ્રતિમા બનાવીને ભૃગુકચ્છમાં સ્થાપના કરજો, ત્યાંના શ્રાવકોને આપજો.
તો આ હતા વસ્તુપાલ. આવા હતા ત્યારના આચાર્યો. અને એમનાથી ઊજળું અમારું શાસન. આ શાસનની રક્ષા માટે વખત આવ્યે યુદ્ધ પણ એ મંત્રી કરે. ધર્મ, અને દેશની રક્ષા કાજે કાંઈ પણ કરતા એ મહાપુરુષો.
એક વખત એવો આવેલો કે દિલ્હીનો સુલતાન લાખોના સૈન્ય સાથે ગુજરાત ઉપર ચઢી આવ્યો. વસ્તુપાલે જોયું કે ગુજરાત ફનાફાતિયા થઈ જશે. ગુજરાતને આ આક્રમણથી કેવી રીતે બચાવવું એ એમની ચિંતા થઈ પડી.
સૈન્ય આબૂના રસ્તે આવવાનું હતું. ત્યાં અરવલ્લીની પહાડી આવે. પહાડીની એક તરફ ખીણ, ને વચ્ચે નાળ નીકળે. દેસૂરીની નાળ' એવી નાળો મારવાડમાં હોય છે. નાળ એટલે નેળિયું. અત્યંત સાંકડો રસ્તો. એ કેડી-રસ્તા પર એક સાથે એક જ ઘોડો કે એક જ માણસ પસાર થઈ શકે. એ ઘોડો આગળ જાય એટલે તે પાછળવાળાને દેખાય નહિ, ને આગળ ગયેલાને પાછળનું કશું દેખાય નહિ, એવા વળાંકો એમાં આવે. ચારે બાજુ પહાડી. એમણે એ પ્રદેશની ભીલ પ્રજાને સાધી. પોતાના સૈનિકો સાથે ભીલસેનાને ગોઠવી દીધી. ઘોડેસવાર સૈનિક એ નાળમાંથી પસાર થાય એટલે તેનું ડોકું કપાય, એ સાથે જ ભીલ લોકો તેના મડદાને ઊચકીને ખીણમાં ફેંકી દે ને ઘોડાને લઈ લે.
.
48
