________________
५३४
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान-ढुण्ढिकया समर्थिते सिद्धहेमप्राकृतव्याकरणे ।
[आत्तेश्च] अ पञ्चमी ङसि । ते प्रथमा सि । च प्रथमा सि ।
[लपते लपति ] 'लप व्यक्ते वचने' (३३६) लप (२) । वर्त० तिव् । 'व्यञ्जनाददन्ते' (४।२३९) अत् । 'लोकात्' (१।१।३) लपति । 'त्यादीनामाद्य०' (३।१३९) तिव्० → इच् । अनेन इच्० -→ ते० - चकारात् ति० लपते लपति।
[अच्छते अच्छति ] 'आसिक् उपवेशने' (१११९) आस् । वर्त० ते । 'गमिष्यमासां छ:' (४।२१५) स० → छ० । 'अनादौ०' (२१८९) द्वित्वं-छ्छ० । 'द्वितीय-तुर्ययोरुपरि पूर्वः' (२।९०) पूर्वछस्य च: । 'व्यञ्जना०' (४।२३९) अत् । 'लोकात्' (१।१३) आच्छते । 'हस्वः संयोगे' (१८४) आ० → अ० । 'त्यादीनामाद्य०' (३।१३९) ते० → इच् । अनेन इच्० → ते० - चकारात् ति० अच्छते अच्छति । . [गच्छते गच्छति ] 'गम्लुं गतौ' (३९६) गम् । वर्त० तिव् । 'गमिष्यमासां छः' (४।२१५) म० → छ । 'अनादौ०' (२२८९) द्वित्वं-छ्छ० । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२२९०) पूर्वछस्य चः । 'व्यञ्जना०' (४।२३९) अत् । 'लोकात्' (१।१।३) गच्छति । 'त्यादीनामाद्य०' (३।१३९) तिव्० → इच् । अनेन इच्० → ते० - चकारात् ति० गच्छते गच्छति।
[रमते रमति ] 'रमि क्रीडायाम्' (९८९) रम् (२) । वर्त० ते । 'व्यञ्जना०' (४।२३९) अत् । 'लोकात्' (१।१।३) रमते । 'त्यादीनामाद्य०' (३।१३९) ते० , इच्० - एच० । अनेन इच० - एच० → ते-चकारात् ति- रमते र
[होति] भू । वर्त० तिव् । 'भुवेर्हो हुव-हवाः' (४/६०) भू० → हो० होति । [नेति] नी । वर्त० तिव् । 'युवर्णस्य गुणः' (४।२३७) नी० → ने० नेति ॥३१९।।
भविष्यत्येय्य एव ॥ ८।४।३२० ॥ पैशाच्यामिचेचोः स्थाने भविष्यति एय्य एव भवति, न तु स्सिः ॥
तं तद्भून चिन्तितं रञा का एसा हुवेय्य ॥ [भविष्यत्येय्य एव] भविष्यत् सप्तमी ङि । एय्य प्रथमा सि । एव प्रथमा सि ।
[तं तद्भून चिन्तितं रञा का एसा हुवेय्य ] ताम् । 'हुस्वोऽमि' (३।३६) ता० → त० । 'अमोऽस्य' (३५) अलुक् । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः तं ।
दृष्ट्वा । 'खून-त्थूनौ ष्ट्वः' (४।३१३) ष्ट्वा० → न० । 'ऋतोऽत्' (१।१२६) दृ० → द० । 'त-दोस्त:' (४।३०७) द० → त० तद्भून ।
चिन्तितं । राज्ञा । 'ज्ञो नः पैशाच्याम्' (४.३०३) ज्ञा० → ज्ञा० । 'हूस्वः संयोगे' (१९८४) रा० → र० रञा। किम् । 'किमः कस्त्र-तसोश्च' (३७१) किम् → क० । 'आत्' (२।४।१८) आप्प्र० → आ० का ।
एतद् । प्रथमा सि । 'अन्त्यव्य०' (१।११) द्लुक् । 'तदश्च तः सोऽक्लीबे' (३८६) त० → स० । 'आत्' (२।४।१८) आप्प्र० → आ । 'अन्त्यव्य०' (१।११) स्लुक् एसा ।
'भू सत्तायाम्' (१) भू । भविष्यन्ती स्यति । 'त्यादीनामाद्य०' (३।१३९) स्यति० → इच्० - एच् । 'भुवेर्हो हुवहवाः' (४।६०) भू० → हुव० । अनेन इच्० - एच० → एय्य० । 'लुक् (१।१०) अलुक् । 'लोकात्' (१।१३) हुवेय्य।
तां दृष्ट्वा राज्ञा चिन्तितं का एसा भविष्यतीत्यर्थः ॥३२०॥
