________________
३१४
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान-दुण्ढिकया समर्थिते सिद्धहेमप्राकृतव्याकरणे ॥
[जस्-शसोर्णों वा] जस्-शस् षष्ठी ओस् । णो प्रथमा सि । वा प्रथमा सि । [गिरिणो रेहन्ति पेच्छ वा] गिरि । प्रथमा जस् - द्वितीया शस् । अनेन जस्-शस्स्थाने णो० गिरिणो ।
'राजग् दीप्तौ' (८९३) राज् । 'राजेरग्घ-छज्ज-सह-रीर-रेहाः' (४।१००) राज्० → रेह० इति । वर्तः अन्ति । 'बहुष्वाद्यस्य न्ति-न्ते-इरे' (३।१४२) अन्ति० → न्ति० । 'व्यञ्जनाददन्ते' (४।२३९) अत् । 'लुक्' (१।१०) अलोपः रेहन्ति । पेच्छ पूर्ववत् [३।१६] ।
[तरुणो रेहन्ति पेच्छ वा] तरु । प्रथमा जस् - द्वितीया शस् । अनेन जस्-शस्स्थाने णो० तरुणो । रेहन्ति पूर्ववत् । पेच्छ पूर्ववत् [३।१६] ।
[गिरी] गिरि । प्रथमा जस् - द्वितीया शस् । 'जस्-शस्-ङसि०' (३।१२) दीर्घः । 'जस्-शसोलुंक्' (३।४) जस्शस्लुक् गिरी।
[तरू ] तरु । प्रथमा जस् - द्वितीया शस् । 'जस्-शस्-ङसि०' (३।१२) दीर्घः । 'जस्-शसोलुंक्' (३।४) जस्शस्लुक् तरू।
[दहीइं] दधि । प्रथमा जस् - द्वितीया शस् । 'ख-घ-थ-ध-भाम्' (१।१८७) धि० → हि० । 'जस्-शस इं-इ०' (३।२६) जस्-शस्० → ई -पूर्वस्य च दीर्घः दहीइं।।
[महूई ] मधु । प्रथमा जस् - द्वितीया शस् । 'ख-घ-थ०' (१।१८७) धु० → हु० । 'जस्-शस इँ-इं०' (३।२६) जस्-शस्० → ई - पूर्वस्य च दीर्घः महूई।
[गिरिं] गिरि । द्वितीया अम् । 'अमोऽस्य' (३५) अलुक् - अम्० → म्० । 'मोऽनुस्वारः (१।२३) अनुस्वारः गिरि।
[तरूं] तरु । द्वितीया अम् । 'अमोऽस्य' (३५) अलुक् - अम्० → म्० । 'मोऽनुस्वारः' (१९२३) अनुस्वारः तरूं।
[वच्छा ] वच्छ । प्रथमा जस् । 'जस्-शस्-ङसि-तो-दो०' (३।१२) दीर्घः - च्छ० → च्छा० । 'जस्-शसोलुंक्' (३।४) जस्लुक् वच्छ ।
[वच्छे] वच्छ । द्वितीया शस् । 'टाण-शस्येत्' (३।१४) एत्त्वं - च्छ० → च्छे० । 'जस्-शसोलुंक्' (३।४) शस्लुक् वच्छे।
जस्-शसोरित्यत्र द्वित्वकथनं 'इदुतो०' (३।१६) इत्यनेन सूत्रेण यथासंख्यनिवृत्त्यर्थः । इकारात्परो जस् - उकारात्परः शस् इति यथासंख्याऽभावार्थम् ॥२२॥
डसि-डसोः पुं-क्लीबे वा ॥ ८।३।२३ ॥ पुंसि क्लीबे च वर्तमानादिदुतः परयोः ङसि-ङसोर्णो वा भवति ।।
गिरिणो तरुणो दहिणो महुणो आगओ विआरो वा ॥ पक्षे-ङसे:-गिरीओ । गिरीउ । गिरीहिन्तो । तरूओ। तरूउ । तरूहिन्तो ॥ हिलुको निषेत्स्येते ॥ ङस:- गिरिस्स । तरुस्स || ङसि-ङसोरिति किम् ? गिरिणा । तरुणा कयं ॥ पुं-क्लीब इति किम् ? बुद्धीअ । धेणूअ लद्धं समिद्धी वा ॥ इदुत इत्येव - 'कमलाउ । कमलस्स ॥
[डसि-डसोः] ङसि-ङस् षष्ठी ओस् । १. मुद्रितेषु कमलाओ।
