________________
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान बुण्डिकया समर्थिते सिद्धमप्राकृतव्याकरणे ।
किम् । षष्ठी ङस् । 'किमः कस्त्र तसोश्च' (३।७१) किम्० क० । षष्ठी ङस् । 'ङसः स्स:' (३|१०) ङस् ०
स्स० कस्स ।
२९८
'कथण् वाक्यप्रबन्धे' (१८८०) कथ । 'कथेर्वज्जर-पज्जरोप्पाल०' (४।२) कथ० साह० इति । वर्त्त० मिव् । 'तृतीयस्य मि:' ( ३।१४१) मिव्०मि० 'व्यञ्जनाददन्ते' (४२३९) अत् 'वर्तमाना-पञ्चमी० (३१५८) ह० हे० साहेमि । तेनाहं तथा कृता यथाहं कस्याग्रे कथयामि ॥ २०४ ||
1
अइ सम्भावने || ८|२।२०५ ॥
अइ दिअर ! किं न पेच्छसि । । सम्भावन सप्तमी ङि ।
I
[ अइ दिअर ! किं न पेच्छसि ] अइ इति सम्भावने प्रथमा सि देवर । 'एत इद्वा वेदना चपेटा देवर- केसरे' (१९४६) दे० आमन्त्रणे सि । दिअर ! |
सम्भावने अइ इति प्रयोक्तव्यम् ॥
[ अइ सम्भावने ] अइ प्रथमा सि
-
किम् न । प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' (३|२|७) सिलुप् । 'मोऽनु० ' (१।२३) अनुस्वारः । 'वर्गेऽन्त्यो वा' (१।३०) अनुस्वारस्य न० किन्न० ।
'दृशं प्रेक्षणे' (४९५) दृश् । 'दृशो निअच्छ - पेच्छा - ऽवयच्छा०' (४।१८१) दृश्० पेच्छ० इति । वर्त्तमाना सिव् । 'द्वितीयस्य सि- से' (३।१४०) सिव्० सि० इति पेच्छसि ॥ २०५ ॥
वणे निश्चय-विकल्पा - ऽनुकम्प्ये च ॥ ८।२।२०६ ॥
वणे इति निश्चयादौ सम्भावने च प्रयोक्तव्यम् ॥
निश्चये बणे देमि ददमि ॥ विकल्पे दासोऽनुकम्थ्यो न त्यज्यते ॥ सम्भावने
[वणे ] वणे प्रथमा सि ।
'अव्ययस्य' (३२७) सिलुप् अइ ।
दि० क ग च ज०' (१।१७७) व्लुक् ।
[निश्चयविकल्पाऽनुकम्प्ये च] निश्चयच विकल्पश्च अनुकम्प्यश्च = निश्चयविकल्पाऽनुकम्प्ये । सप्तमी ङि । च प्रथमा सि ।
होइ वणे न होइ भवति वा न भवति ॥ अनुकम्प्ये दासो वणे न मुच्चइ । नत्थि वणे णं न देइ विहि परिणामो । सम्भाव्यते एतदित्यर्थः ॥
-
निश्चयविकल्पाऽनुकम्प्यम्, तस्मिन्
[ वणे देमि ] वणे इति निश्चये अव्ययम् । 'डुदांग्क् दाने' (११३८) दा० । वर्त० मिव् । 'तृतीयस्य मि:' (३|१४१) मिव्०मि० । 'स्वराणां स्वराः' (४।२३८) दा० दे० देमि ।
-
[ होइ वणे न होइ ] 'भू सत्तायाम् ' (१) भू । वर्त्त० तिव् । 'त्यादीनामाद्य०' (३।१३९) तिव्० इ० । 'भुवेर्हो - हुव-हवा' (४।६०) भू० हो० होड़ वणे न होइ ।
1
[ दासो वणे न मुच्चइ ] दास । प्रथमा सि । 'अत: सेर्डो:' (३२) सि० डो० ओ० दासो ।
१. अइ दिअर ! किं ण पेच्छसि आआसं किं मुहा पलोएसि । जाआए बाहुमूलम्मि अद्धअन्दाणं परिवाडिं ॥ [स० क० ५/१७३ शृ० प्र० ७ १५ । गा० स० ६।७० । गा० का० ५/३६)]
अयि देवर ! किं न प्रेक्षसे आकाशं किं मुधा प्रलोकयसि । जायाया बाहुमूलेऽर्धचन्द्राणां परिपाटीम् ॥
=
