________________
The concept of "Rasa"
kamala-pratime❜nalau gṛhitvā
vacanam cédam uvāca bāṣpa-kanthah."
Bu. Ca. V. 45 describes the uddipana and ālambana vibhāvas of śṛngāra-rasa as follows:
"tata uttamam uttamánganās tam niśituryair upatasthur indrakalpam, himavacchirasīva candragaure
draviṇendrā❞tmajam apsaro gaṇaughaḥ.”
Bu. Ca. VII. 1-10, describe the effects on human beings, beasts, etc. when the prince makes an entry into the forest. We come across a beautiful delineation of the sthāyibhāva viz. 'vismaya' giving rise to 'adbhuta rasa'.
Bu. Ca. VII. 7, reads as -
"kaccid vasūnām ayam astamaḥ syāt syad aśvinor anyataraś cyuto vā, uccerur uccair iti tatra vācaḥ
tad darśanad vismayajā munīnām.”
Bu. Ca. VIII. 21, 22, provide all the required factors that make for the Karuna-rasa. "vilambakesyo malinámbarās' ca
niranjanair bāṣpa-hatekṣanair mukhaiḥ, striyo na rejur mṛjayā vinākṛtā divīva tārā rajanīkṣayā'ruṇāḥ. (VIII. 21)
Bu. Ca. VIII. 22 is -
Jain Education International
1227
"arakta-tāmrais caraṇair a-nupuraiḥ a-kuṇḍalair ārjava-kandharair mukhaiḥ, svabhāva-pinair jaghanair a-mekhalair
a-hāra-yoktrair mușitair iva stanaiḥ."
'Avega', born of calamity is beautifully illustrated in Bu. Ca. VIII. 20, read as below:
"ati-praharṣād atha śoka-mūrcchitaḥ kumāra-sandarśana-lola-locanāḥ,
gṛhad viniścakramur āśrayā striyaḥ śarat-payodād iva vidyutaś calāḥ."
For Personal & Private Use Only
(Bu. Ca. VIII. 20)
www.jainelibrary.org