________________
SAHṚDAYALOKA
Vidyānātha in his Pratāparudra-yaśobhūṣaṇa (Edn. with Ratnapana of Kumārasvāmin, S. Chandrasekhar Sastrigal, Madras, '14) equates tātparyártha with vyangyártha and thus incorporates tātparya in vyañjanā. We will look into this as below.
446
Vidyanatha observes: (pp. 31, 32, Edn. ibid)
atha kavya-svarūpa-nirupaṇam.
"gunálamkārasahitau śabdarthau dosavarjitau.
gadya-padyóbhayamayam
kavyam kavya-vido viduḥ." - 1
a-doṣau sa-guṇau sálamkārau śabdārthau kāvyam iti kavya-sāmānya lakṣaṇam.
Jain Education International
"sabdárthau mūrtir ākhyātau jīvitam vyangya-vaibhavam, hārā"divad alamkārās
tatra syur upamā"dayaḥ." - 2 "śleṣā"dayo guņās tatra śaurya"daya iva sthitāḥ, ātmotkarṣā"vahās tatra
svabhāvā iva rītayaḥ. - 3 sobhām āhāryikim prāptāḥ vṛttayo vṛttayo yathā padánugunya-viśrantiḥ śayya sayyeva sammatā. - 4 rasă"svāda-prabhedāḥ syuḥ
pākāḥ pākā iva sthitaḥ, prakhyātā lokavad iyam
sāmagrī kāvya-sampadaḥ. - 5
vācaka-lakṣaka-vyañjakatvena trividham śabda-jātam. vācya-lakṣya-vyangyatvena arthajātam api trividham. tātparyárthópi vyangyártha eva, na punaḥ prthak bhūtaḥ. abhidhā-lakṣaṇā-vyañjanākhyās tisraḥ śabda-vṛttayaḥ."
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org