________________
ભગવાન શ્રી આચારવિધિ કા વર્ણન
નય ગીત રંગ-રાગમાં તે, પ્રભુએ, દૃષ્ટિ પણ કરી નથી. દંડયુદ્ધ મુષ્ટિયુદ્ધ આદિયુદ્ધો સાંભળવાની ઉત્કંઠા ભગવાને સેવી ન હતી. સ્ત્રી સમૂહો, ભગવાનને ડેલાયમાન કરવા, એકત્રીત થતાં ત્યારે કામકથામાં લીન થયેલ શ્રી વગનાં અંદરો અંદરના વાર્તાલાપ સાંભળીને પણ, ભગવાને તેમાં રાગ-દ્વેષ અનુભવ્યું નહિ, પરંતુ મધ્યસ્થ ભાવનું સેવન કરી આશ્રય રહિત થઈ વિચરતા.
ઘર અને અતિઘર સંકટ આવી પડતાં, મનને જરા પણ વિકૃત કરતા નહિ પરંતુ સંયમ અને તપની ભાવનાઓથી ભાવિત થઈ વિચરતા.
ભગવાને, અન્યના વસ્ત્રોનું સેવન કર્યું નથી, તેમજ ગૃહસ્થના પાત્રમાં ભેજન પણ આપ્યું નથી. તેઓ ભજન અને પાણીની મર્યાદાને જાણવાવાળા હતા, રસલાલુપી નહિ હોવાથી સર્વ રસદાયક પદાર્થોમાં અનાસક્ત રહેતા અને અપ્રતિજ્ઞ પણ હતા. શરીર શુશ્રષા માટે તેમણે કદાપિ પણ, આંખને સાફ કરી નથી, તેમજ કાયાને ખજવાળી પણ નથી. વિહાર દરમ્યાન, આડીઅવળી નજર નહિ કરતાં સામે દૃષ્ટિ કરી શરીર પ્રમાણ રસ્તાને જોતા જતા. ઈર્યાસમિતિ વિગેરે સમિતિનું યતના પૂર્વક પાલન કરતા કરતા વિચારતા હતા.
શિશિર ઋતુમાં, બંને હાથ ઉંચા કરી સંયમમાં પિતાનું પરાક્રમ દાખવતા અને ભુજાઓને કાંધ ઉપર રાખતા નહિ, અન્ય મુનિજન પણ આ પ્રમાણે વિચરે એવો વિચાર કરી અપ્રતિજ્ઞએવા ભગવાન, અનેકવાર આવી વિધિનું અનુસરણ કરતા હતા. (સૂ૦૯૦)
ભગવાન કે સમભાવ કા વર્ણન
ટીકાને અર્થ-રાજગૃહિ નગરીમાં આઠમું ચાતુર્માસ વિતાવ્યા બાદ, શ્રમણ ભગવાન મહાવીર ત્યાંથી વિહાર કરી ચાલી નીકળ્યા. ભગવાન, પોતાના ગાઢ કર્મોની ઉદીરણ કરવા માગતા હતા ભૂમિમાં વિચરવાથી કમેં ચકચૂર કરી શકાશે. આ આશયને પૂરો કરવા પિતે અનાર્ય ભૂમિમાં વિચરવા લાગ્યા. અને અનાર્ય ભૂમિમાં ચૌમાસી તપ સાથે નવમું ચોમાસુ વ્યતીત કર્યું. ભગવાનનું રૂપ બ્રહ્મચર્ય અને તપના પ્રભાવ વડે દેદીપ્યમાન લાગતું હતું. તેમનું શરીર પણ કઠણ લોઢા જેવું મજબૂત અને સુદઢ હોવાથી તે ભૂમિની સ્વરૂપવાન સ્ત્રિઓ, ભગવાન ઉપર મોહ પામવા લાગી. અને તે તેમને દરેક રીતે ચલાયમાન કરવા પ્રયત્ન કરતી. દરેક પ્રકારના હાવ ભાવ વિલાસ, શરીર સૌદર્ય વિગેરે બતાવવા ઉદ્યત રહેતી. તેમના સ્થળની આસપાસ, સુગંધિત દ્રવ્ય છાંટી ઋતની સજાવટ કરતી; જેથી ભગવાન લેભાઈ જાય! એમ તેઓ ધારતી હતી.
શ્રી કલ્પ સૂત્રઃ ૦૨
૬૮
