________________
ઉતર દિશા કે સીમાકારી વર્ષધર પર્વત કા નિરૂપણ 'कहि णं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे महाहिवत णाम-इत्यादि
ટીકાઈ–આ સૂત્રવડે ગૌતમે પ્રભુને એવી રીતે પ્રશ્ન કર્યો છે કે “#હ ાં મતે ! સંવુંશ્રી હીરે મામિત્તે ખામં વાતાપદવી' હે ભદન્ત ! એ જમ્બુદ્વીપ નામક દ્વીપમાં મહાહિમવત્ નામક વર્ષધર પર્વત કયા સ્થળે આવેલ છે? એના જવાબમાં પ્રભુ કહે છે 'गोयमा ! हरिवासस्स दाहिणणं हेमवयस्स वासस्स उत्तरेणं पुरथिमलवणसमुदस्स पच्चत्थिमेणं पच्चत्थिमलवणसमुदस्स पुरथिमेणं एथणं जम्बुद्दीवे दीवे महाहिमवंतं णामं वासहरpવા પvળ હે ગૌતમ! હરિવર્ષની દક્ષિણ દિશામાં અને હૈમવત્ ક્ષેત્રની ઉત્તર દિશામાં તેમજ પૂર્વ દિગ્વતી લવણ સમુદ્રની પશ્ચિમ દિશામાં અને પશ્ચિમ દિગ્વતી લવણ સમુદ્રની પૂર્વ દિશામાં એ જંબુદ્વિપ નામક દ્વીપમાં મહાહિવત્ત નામક વર્ષધર પર્વત આવેલ છે. “
પાપડીજાય' એ પર્વત પૂર્વથી પશ્ચિમ સુધી લાંબે છે. “વહીન હારિવિત્યિને તેમજ ઉત્તરથી દક્ષિણ સુધી વિસ્તૃત છે. “છિદ્મવંટાળસંઘિ પર્યકને જેવો આકાર હોય છે, ઠીક અને આકાર પણ તે જ છે. ટુ વસમુદું જુદું પુસ્થિમિસ્કાર જોડી નાવ જુદું पच्चथिमिल्लाए कोडीए पच्चिस्थिमिल्लं लवणसमुदं पुढे दो जोयणसयाई उद्धं उच्चत्तेणं पण्णास जोयणाई उव्वेहेणं चत्तारि जोयणसहस्साइं दोण्णिय दसुत्तरे जोयणसए दसय एगूणवीसइभाए ગોચર વિમેળે' એ પિતાની પૂર્વ અને પશ્ચિમ દિગ્વતી બને કેટીએથી ક્રમશઃ પૂર્વ દિગ્વતી લવણ સમુદ્રને પશી રહ્યો છે. એની ઊંચાઈ બસે જન જેટલી છે. તેમજ એની ઊંડાઈ (ઉદ્ધધ) ૫૦ જન જેટલી છે. કેમકે સમય ક્ષેત્રગત પર્વતની ઊંડાઈ મેરુને છેડીને પિતાની ઊંચાઈના ચતુર્થાંશ (ચતુર્થ ભાંગ) પ્રમાણ હોય છે. આને વિધ્વંભ ક૨૧૦ ૧૨ જન જેટલું છે. કેમકે હૈમવત ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ દ્વિગુણિત છે 'तस्स वाहा पुरथिमपच्चस्थिमेणं णव जोयणसहस्साइं दोणिय छावत्तरे जोयणसए णव य મૂળવીનરૂમાણ વોચાસ અદ્ધમાં જ મારામે એની વાહા આયામની અપેક્ષાએ પૂર્વ પશ્ચિમમાં ૨૭૨ ૯ જન તેમજ અર્ધા જન જેટલી છે. “તરત જીલ્લા ૩i पडीणायया दुहा लवणसमुदं पुट्ठा पुरथिमिल्लाए, कोडीए पुरथिमिल्लं लवणसमुदं पुरा पच्चथिमिल्लाए जाव पुट्ठा तेवण्णं जोयणसहस्साई नव य एगतीसे जोयणसए छच्च एगूणवीસમg નો રસ ફ્રિજિ વણેલા િવનાવાશે એની જીવા ઉત્તરમાં પૂર્વથી પશ્ચિમ સુધી લાંબી છે. પૂર્વ દિશામાં તે જીવા પૂર્વ દિશ્વર્તી લવણ સમુદ્રને સ્પર્શી રહી છે. તથા પશ્ચિમ દિવતી તે છવા પશ્ચિમ દિતી લવણ સમુદ્રને સ્પર્શી રહી છે. એ જવા આયામની અપેક્ષાએ કંઈક વધારે પ૩૯૩૧ જન જેટલી છે. ‘ત્તર ધણું સાહિm
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
૨૭
