________________
સમચિત સ્થાન ઉપર હાથમાં દર્પણ લઈને ઊભી રહી. અને પહેલાં ધીમા સ્વરમાં અને ત્યાર બાદ જોર-જોરથી જન્મોત્સવના માંગલિક ગીત ગાવા લાગી. તેમના હાથમાં દર્પણ એટલા માટે હતું કે જિન અને તેમના માતુશ્રી શંગારાદિ જોવા માટે એને પોતાના કામમાં લાવે. અહીં રુચકાદિના સ્વરૂપની પ્રરૂપણ આ પ્રમાણે છે–એક દેશથી ૧૧માં, દ્વિતીયા દેશથી ૧૩માં, તૃતીયા દેશથી ૨૧માં રુચક દ્વીપમાં, ઠીક મધ્યભાગમાં વલયના આકાર જે ચક શૈલ છે, આ ૮૪ હજાર યોજન જેટલો ઊંચો છે. મૂળમાં એને વિસ્તાર ૧૦૦૨૨ જન જેટલો છે. મધ્યમાં ૭૦૨૩ એજન જેટલો છે અને ઉપર શિખરમા ૪૦૨૪ જન જેટલો છે. તેની ઉપર-શિખર ઉપર ચાર હજાર જન ઉપર પૂર્વ દિશા તરફ મધ્યમાં સિદ્ધાયતન ફૂટ આવે છે. એની ડાબી અને જમણી તરફના ચાર ફૂટે દિકુમારિકાઓના છે. એ ફૂટમાં નન્દત્તરા આદિ દિકકુમારિકાઓ વસે છે.
દક્ષિણ ચકસ્થ દિકુમારિકાઓની વક્તવ્યતા તેનું જાળ તેળ કમળ તે કાળમાં અને તે સમયમાં “હિસાવચહ્નો અ રિક્ષાકુમારીમદૂત્તરિયા તવ ના વિતિ' દક્ષિણ દિગ્ગાગવતિ રુચક ફૂટ વાસિની આઠ દિફકુમારિ મહત્તરિકાએ પોત–પિતાનાકૂટોમાં–જે પ્રમાણે પ્રથમ સૂત્રમાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે–ચાવત્ ભોગોને ઉપભેગ કરતી હતી. અહીં તે પછીનું બધું કથન જે પ્રમાણે પહેલાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે, તેવું જ છે. તે આઠ દક્ષિણ રુચકસ્થ દિકુમારિકાઓના નામે આ પ્રમાણે છે–સમાણા ૨, સુcરૂUTI ૨, સુવવૃદ્ધા રૂ, રોણા ૪ | ઋરિઝમ , सेसवई ६, चित्तगुत्ता ७, वसुंधरा-८ ॥
સમાહારા-૧, સુપ્રદત્તા ૨, સુપ્રબુદ્ધ ૩, યશોધરા ૪, લક્ષ્મીવતી પ, શેષવતી ૬, ચિત્રગુપ્તા ૭ અને વસુંધરા-૮. અહીં શેષ બધું કથન-જેમકે આસન કંપિત થવું, તેને જોઈને અવધિના પ્રયોગથી એનું કારણ જાણવું, વગેરે બધું કથન જે પ્રમાણે પ્રથમ સૂત્રમાં પ્રકટ કરવામાં આવ્યું છે, તે પ્રમાણે જ છે “તદેવ નાવ સુદમાહૈિં મારૂબä રૂતિ ટું થાવત્ આપશ્રી ભયભીત થાઓ નહિ, આ પ્રમાણે કહીને તેઓ બધી દિકુમારિઓ નાર માવો તિથચરરસ’ જ્યાં તીર્થકર અને “તિસ્થરમાંક' તીર્થકરના માતાશ્રી હતાં ત્યાં આવીને “રાદિળ ઉમટ્યાગાળો’ તેમની દક્ષિણ દિશા તરફ સમુચિત સ્થાન ઉપર વિત્તિ' ઊભી રહી તેમના હાથમાં ઝારી હતી ઊભી-ઊભી ત્યાં તેઓ “આથમાળીશો પરિચિમાળીગો’ પહેલાં તે ધીમા સ્વરથી અને પછી જેર–જોરથી જન્મત્સવના માંગલિક ગીતે ગાવા લાગી. દક્ષિણ દિશા તરફ ચક પર્વતના શિખર ઉપર મધ્યમાં સિદ્ધાયતન કૂટ આવેલ છે. તે ફૂટની બન્ને તરફ ચાર-ચાર ફૂટે આવેલા છે. ત્યાં એ બધી ૪-૪ની સંખ્યામાં રહે છે. જિનેન્દ્ર અને જિનેન્દ્રની માતાના સ્નાન માટે ઉપયોગી થઈ પડશે એવું સમજીને એ ભંગારો સાથે લાવી હતી.
પશ્ચિમ રુચસ્થ દિકુમારિકાઓની વક્તવ્યતા 'तेणं कालेणं तेणं समएणं पच्वत्थिमरुयगवत्थव्वाओ अदु दिसाकुमारीमहत्तरियाओ નહિં ૨ વાવ વિદત્તિ તે કાળમાં અને તે સમયમાં પશ્ચિમ દિગ્માવતી સુચક ફૂટ
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્રા
૧૬૮