________________
પાતી વૃત્ત વૈતાઢયની અપેક્ષાએ જે વિશેષતા છે, તેને “મો વૈવે વઘારું ઘor $ ધાaqમારું જમે ન રૂચ સે મક્ષિઢિા જાવ ક્રિોમદ્રિા પરિફ આ સૂત્ર વડે સૂવકારે પ્રકટ કરી છે. એમાં આ વાત સ્પષ્ટ કરવામાં આવી છે કે અહીં જે ઉત્પલ વગેરેથી શત -સહસ્ત્ર પત્ર સુધીના કમળ છે તે બધાં ગન્ધાપતિ નામે જે તૃતીય વૈતાઢય પર્વત છે, તેના જેવા વર્ણવાળાં છે, અને તેના જેવી પ્રભાવાળા છે તથા તેના જેવા આકારવાળા છે. એથી આનું નામ ગન્ધાપતિ વૃત વૈતાઢય પર્વત એવું કહેવામાં આવેલું છે. બીજી વાત આમ છે કે અહીં પનામે એક મહદ્ધિક દેવ રહે છે. એની સ્થિતિ એક પળેપમ જેટલી છે. ઉત્પલથી માંડીને શત સહસપત્ર સુધીના કમળે. વિશે જાણવા માટે ૨૦ માં સૂત્રની વ્યાખ્યાને તથા મહદ્ધિક પદથી માંડીને પપમ સ્થિતિના વચ્ચે આવેલા પદોને જોવા માટે અષ્ટમ સૂત્રને જોવું જોઈએ. “ચાળી સત્તળત’ આ પઘદેવની રાજધાની ઉત્તર દિશામાં આવેલી છે. “તે ળ મંતે ! gવં પુરૂ રમે વરે ૨'હે ભદંત ! ક્ષેત્રનું નામ રમ્યક એવું શા કારણથી આપશ્રીએ કહ્યું છે? એના જવાબમાં પ્રભુ કહે છે-“ચમા रम्मगवासेणं रम्मे रम्मए रमणिज्जे रिम्मए अ एत्थ देवे जाव परिवसइ से तेणद्वेणं. ३ ગૌતમ! અહીં અનેક પ્રકારના ક૯પવૃક્ષે છે અને સ્વર્ણમણિ ખચિત અનેક પ્રકારના પ્રદેશ છે. આથી આ ક્ષેત્ર રમણીય થઈ ગયું છે. એટલા માટે જ આ ક્ષેત્રનું નામ રમ્યફ એવું પ્રસિદ્ધ થઈ ગયું છે. રમ્ય, રમ્યા, રમણીય એ બધાં સમાનાર્થી શબ્દો છે. બીજી વાત આ છે કે આ રમ્યક ક્ષેત્રમાં રમ્યક નામે દેવ રહે છે. એથી આ મહદ્ધિક દેવ વગેરેના સંબંધથી પણ આ ક્ષેત્રનું નામ રમ્યક એવું કહેવામાં આવ્યું છે. “હિર્ગ મંતે સિંધુદ્દી વીવે મં વાપરવશ્વ gur હવે ગૌતમે પ્રભુને આ જાતનો પ્રશ્ન કર્યો છે કે હે ભદંત ! આ જમ્બુદ્વીપ નામક દ્વીપમાં ફમી નામે વર્ષધર પર્વત ક્યા સ્થળે આવેલું છે? मेना पाममा प्रभु ४३ छ 'गोयमा ! रम्मगवासस्स उत्तरेणं हेरण्णवयवासस्स दक्खिणेणं पुरस्थिमलवणसमुदस्स पच्चत्थिमेणं पच्चत्थिमलवणसमुदस्स पुरथिमेणं एत्थ णं जंबुद्दीवे दीवे
જી જામે વાત્રા ઇન્ત હે ગૌતમ ! રમ્યક ક્ષેત્રની ઉત્તર દિશામાં તેમજ હૈરણ્યવત ક્ષેત્રની દક્ષિણ દિશામાં પૂર્વ દિવતી લવણ સમુદ્રની પશ્ચિમ દિશામાં તથા પશ્ચિમ દિશ્વર્તી લવણ સમુદ્રની પૂર્વ દિશામાં જંબુદ્વીપ નામક દ્વીપમાં સમી નામે વર્ષધર પર્વત આવેલ છે. “જળપકળાયણ વળવાણિદિઠળે આ પર્વત પૂર્વ પશ્ચિમ સુધી લાંબે છે અને ઉત્તરથી દક્ષિણ સુધી પહોળે છે. “gવં ઘેર માહિતે ઉત્તરવા રેવ gિણ વિ ઇવર રાળેિ નવા સત્તi ધણુ અવયં સં જેવ' આ પ્રમાણે જેવી વક્તવ્યતા મહા હિમવાનું પર્વતના વિશે પહેલાં કહેવામાં આવી છે. તેવી જ વકતવ્યતા રમી વર્ષધર પર્વતના સંબંધમાં પણ અહીં સમજી લેવી જોઈએ. એની છવા–પ્રત્યંચાકાર પ્રદેશ
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
૧૫૦
