________________
છે? જવાબમાં પ્રભુ કહે છે-“નોરમા ! મંa gવચક્ષુ ઉત્તરપુરિધમેણં પરાળ ગંજam થકે નામં કે vor’ હે ગૌતમ ! મન્દર પવની ઈશાન વિદિશામાં નન્દન વનમાં બલ કૂટ નામક ફૂટ આવેલ છે. એ કૂટ સહસ્ત્રાંક કૂટ નામથી પણ સુપ્રસિદ્ધ છે. આનું તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે કે મેરુ પર્વતથી ૫૦ પેજન આગળ જવાથી ઈશાન કોણમાં એશાન ઈન્દ્રને મહેલ છે. તેના પણ ઈશાન કેણમાં આ બલકૂટ નામક કૂટ છે જે વસ્તુ વિશાળતમ હોય છે, તેના માટે વિશાળતમ આધારની જરૂરત રહે છે. અહીં એ કૂટની જે આધારભૂત વિદિશા છે તે વિશાળતમ પ્રમાણવાળી છે. “gવં રેવ રિસરણ પમાળ ચઢાળી ગ વ થઈકાર વિ, નવરં વસ્ત્રો રેવ પાચળી ૩ત્તરપુરસ્થિof tત આ પ્રમાણે નવમ હરિસ્સહ ફૂટની એટલે કેમાલ્યવાન પર્વતત નવમ કૂટની-એક સહસ એજન રૂપ પ્રમાણતા પહેલાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવેલી છે. તેમજ હરિસ્સહા નામે જે રાજધાની છે તે આયામ–વિષ્ક્રભની અપેક્ષાએ ૮૪ હજાર યોજન પ્રમાણ જેટલી કહેવામાં આવેલી છે. આ પ્રમાણે શેષ બધું કથન અહીં પણ સમજી લેવું જોઈએ. એટલે કે એ બલકૂટનું પ્રમાણ એક હજાર જન જેટલું છે અને બલકૂટ નામની રાજધાનીના આયામ–વિષ્કનું પ્રમાણ ૮૪ હજાર યોજન જેટલું છે. ‘ત્તર” પદ વડે એ બતાવ્યું છે કે તેની અપેક્ષાએ જે અહીં અંતર છે, તે આ પ્રમાણે છે કે અહીં બેલ નામક દેવ એને અધિષ્ઠાતા છે. હરિસ્સહ કૂટના અધિષ્ઠાતા હરિસહ નામક દેવ છે. એ બલદેવની રાજધાની એ કૂટની ઈશાન વિદિશામાં આવેલી છે. આ પ્રમાણે મદર ગિરિવતી જે નન્દન વન છે અને એમાં જે નવકૂટો આવેલા છે. તે બધા વિષે કથન સમાપ્ત થયું. આ નન્દનવન મન્દર ગિરિનું દ્વિતીય વન છે. જે સૂવ-૩૭ છે
- સૌમનસ વન કા વર્ણન
તૃતીય સૌમનસ વનનું વર્ણન 'कहिणं भंते ! मंदरे पव्वए सोमणसवणे णामं वणे पण्णते' इत्यादि
ટીકાઈગૌતમે આ સૂત્ર વડે પ્રભુને આ જાતને પ્રશ્ન કર્યો છે કે “ળેિ મરે ! મરે વણ સોમસવ જામં વળે go હે ભદન્ત ! મંદર પર્વત ઉપર સૌમનસ નામક વન કયાં સ્થળે આવેલ છે? એના જવાબમાં પ્રભુ કહે છે. “યમા ! viાવરૂ થતમામળિઝાળો
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્રા
૧૩૩
