________________
રાજયો કે જિતને કે બાદકા ભરતમહારાજા કે કાર્ય કા વર્ણન
ટીકા-તળ સે મળ્યે રાયા જ્ઞિકરડ્યો નિન્નિવસTM) ત્યારમાદ જે ભરત રાજાએ પેાતાના ખાહુબળથી રાજ્યાપાર્જિત કર્યું છે અને શત્રુએન જેણે પરાસ્ત કર્યા છે અને પેાતાન વશમાં કર્યાં છે, એવા તે ભરત મહા રાજાએ. (વચળવાળું) કે જેના સમસ્ત રત્નામાં એક ચક્રરત્નની પ્રધાનતા છે. (નિદિવર) તથા જે નવનિધિને અધિપતિ થઇ ચૂકય છે, ( મિન્દ્રોને ) કેાશ ભાણ્ડાગાર જેને પર્યાપ્ત-સમ્પન્ન છે. (વત્તીલાવર લક્ષાજીથાયમો) ૩૨ હજાર મુકુટ ખદ્ધ રાજવંશીરાજા જેની પાછળ-પાછળ ચાલે છે. (સટ્રીપ વત્ત સલે િવરુવં મä વાનું કોને૬) ૬૦ હજાર વર્ષ સુધી વિજય યાત્રા કરીને સ ંપૂર્ણ એ ભરતક્ષેત્ર ને પેાતાના વશમાં કર્યાં. ( ઓત્રવેત્તા જોવુંવિયપુરિલે સાવક) આ પ્રમાણે સપૂર્ણ ભારતને સાધીને-પેાતાના વશમા કરીને ભરત રાજાએ પોતાના કોટુ ખિક પુરુષોને એલાવ્યા. (સાવિત્તા યં વાલો) અને એલાવીને તે કૌટુબિક પુરુષોને તે રાજાએ આ પ્રમાણે કહ્યું. (વિqામેવમો લેવાળુવિયા મિલે સ્થિયનંાયદ તહેવ • નિષ્ઠિકાળાં થવરૂં વડું દુઢ) હૈ દેવાનુપ્રિયા તમે યથાશીઘ્ર આભિષેકય હસ્તિ રત્ન ને અને હય ગજ રથ તેમજ પ્રબલ સૈન્યને સુસજ્જ કરા, ઇત્યાદિરૂપમાં અહીં પહેલાંની જેમજ સ્નાનવિધિ, સૈન્યાપસ્થિતિ તેમજ હસ્તિરત્નાપસ્થિતિ જાણી લેવી જોઇએ. ભરત મહા રાજા જન ગિરિના શિખર જેવા ગજરત્ન ઉપર આરૂઢ થઇ ગયા. અહીં હસ્તિરત્નને જે મંજન ગિરિના ફ્રૂટ જેવુ કહેવામાં આવ્યું છે, તેનું કારણ હસ્તિરનની કૃષ્ણતા અને ઉંચાઇને લઇને કહેલ છે. ( સરળ તલ અન્ન ળો કામિલે સ્થિયળ ટૂલ_સમાળન રમે અદુદુમાના પુત્રો ગઢાળુપુરી સંપક્રિયા )જ્યારે હસ્તિરત્ન ઉપર સમારૂઢ થયેલા ભરત મહા રાજા ચાલવા પ્રસ્તુત થયા તે તેમની આગળ આઠ-આઠની સખ્યામાં આઠ મંગળ દ્રવ્ય સ પ્રથમ પ્રસ્થિત થયાં. (ä જ્ઞãr) તે આઠ મંગલ-દ્રવ્યેા ના નામે આ પ્રમાણે છે–(લોળિય સિરિય∞ નાવ મૂળે) સ્વસ્તિક, શ્રીવત્સયાવત્ નન્તિકાવત્ત વદ્ધમાનક, ભદ્રાસન, મત્સ્ય કળશ અને દ°ણ (સયનંતર = ↑ પુળ છલમિયા વિઘ્નાય છત્તડાના જ્ઞાવ સદિયા ) ત્યારબાદ પૂર્ણ કળશ જળ સપૂતિ કળશ ભૃંગાર ઝારી તેમજ દ્વિ પ્રધાન છત્રયુકત પતાકાએ યાત્ પ્રસ્થિત થઇ અહી` યાવત્ પદથી (સત્તામા ટૂંક્ષળથ આજોયदरिसणिजा वाउय विजयवेजयति अब्भुसिया गगणतलमणुलिहंति पुरओ अहाणुपुथ्वी " એ પાઠના સંગ્રહ થયેા છે. (સચળતત્ત્વ તેયિ મિસંત વિમજ ટુંક સાવ ગદાળુપુથ્વી સંવય) ત્યાર ખાદ વૈડૂ મણિ નિર્મિત વિમલ દડયુક્ત છત્ર પ્રસ્થિત થયુ. અહીં ચાવત્ પદથી ‘( વ ંદો ટમજવામોલોદિય ચંદ્ન-નિમંસમૂયિવિમરું ગાયત્ત पवरं सीहासणं च मणिरयणपायपीढं सपा आजोगसमा उत्तं बहुकिंकर कम्मकरपुरिस પાયત્તત્તવનાં પુત્રો ગાજીપુથ્વી સંર્પાત્ત ) એ પાના સંગ્રહ થયેા છે. એ પાઠગત પદાની વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે છે. જે છત્ર પ્રસ્થિત થયુ' તે કેર’ટ પુષ્પાની લાંખી– લાંખી માળાએથી સુશેાભિત હતું, તે ચન્દ્રમડલ જેવુ ઉજજવળ હતું તેમજ તે ખંધ નહાતુ પ્રસ્ફુટિત હતુ. અને 'ગ્રુહતુ અને આગન્તુક મેલથી એ રહિત હતું, એથી એ વિમળ હતું. ત્યાર ખાદ સિંહાસન પ્રસ્થિત થયું એ સિહાસન મણિરત્ન નિર્મિêત પાદપીઠ જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
૨૫૮