________________
હતા. (અયં-પાક્રિય દંપતિ અનનુપાતિ અાજી તાલુ ચ નાહદેતિ નિયનિટ્ વેü) એ અચ’ડપાતી હતા—દંડપાતી હતા, એટલે કે એ વગર વિચાર કરે જ પ્રતિપક્ષીની સેના ઉપર દાંડની જેમ આક્રમણ કરવાના સ્વભાવવાળા હતા એ અનથુપાતી હતા. દુર્દત શત્રુસેનાને જોઈને પણ એ કદાપિ રડતા ન હતા. અથવા માર્ગાદિચલન જન્ય શ્રમથી પીડિત થઈને એ કદાપિ વ્યાકુળ થઈને રડતા ન હતા. એના તાલુભાગ કૃષ્ણતાથી વિત હતા. એ સમયાનુસાર જ હણહણાટ કરતા હતા. એટલે કે અસમયમાં એ હણ હણાહટ નહિ કરતા હતા. અથવા કાલમાં અરાજકાના રાજતિ યાથ ક અધિવાસનાદિકના સમયમાં એ અશુભ સૂચક શબ્દ કરતા હતા. (fજ્ઞનિદ્ ગયેલાં) એ નિદ્રાવિજિત નહાતા. પણ એણે જ નિદ્રાને આલસ્યને પેાતાના વશમાં કરી લીધાં હતાં. એટલે કે આલસ્યાદિ રહિત હતા. એ ગવેષક હતા. મૂત્ર પુરીષના ઉત્સગ સમયે એ ઉચિત અને અનુચિત સ્થાનની શેાધ કરનાર હતા • નિનિક' ના અથ એણે નિદ્રા જીતી લીધી હતી એટલે કે આને નિદ્રા નહિ આવતી હતી, એવા જ અર્થ માની લેવામાં આવે તે—
सदैव निद्रावशगा निद्राच्छेदस्य संभवः । जायते संगरे प्राप्ते कर्करस्य च भक्षणे ॥ આમ એ હયશાસ્ત્રથી વિરુદ્ધ દેખાય છે. અથવા જિતનિદ્રવ ભાવ એવા પણ સંભવી શકે કે સમર ના અવસરની પ્રાપ્તિના સમયમાં અશ્વરનહાવાથી એ અપનિદ્રા લેતા હતા. (તિ પદે) શીત, આતપ વગેરે જન્ય ફ્લેશે ને એ તુચ્છ સમજતા હતા. (બચ્ચ નાતીય) એ શુદ્ધ માતૃપક્ષના હતા. (માળિયે સુનવત્ત ધ્રુવળોમનું મનોમિરામ) મોગરાના પુષ્પ જેવી એની નાસિકા હતી. એટલે કે શ્લેષ્મા-નાકના મલ આદિથી એની નાસિકા રહિત હતી. શુક્રના પાંખ જેવા એને સાહામણેા વણ હતા. એ શરીરથી સુકેામળ હતા-તેમજ એ મનાભિરામ એટલે કે અતિ સુંદર હતા. એવા (મામેરું નામેળ ત્રાસ થળસેળાવડ મેળ સમિઢ) કમલામેલક નામક અશ્વરત્ન ઉપર તે સુષેણુ સેનાપતિ સવાર થયે,
ખગરત્નનું વર્ણન—
(ઝવજય નામનું ર્યાનમંઽનિમ) ઘેાડા ઉપર સવાર થઇ ને સુષેણ સેનાપતિ નરપતિના હાથમાંથી અસિરત્નને લઈને જ્યાં આપાતિકરાતા હતા ત્યાં આળ્યે, અત્રે અવા સબંધ જાણી લેવા જોઈએ, જે અસિરત્નને સુષેણ સેનાપતિએ નરપતિના હાથમાંથી લીધુ તે અસિત્ન નીલેાપલદલના જેવું શ્યામ હતું તેમજ જયારે તે ફેરવવામાં આવતું ત્યારે તે પેાતાના વતુલિત તેજથી તે ચંદ્રમ`ડલના આકારની જેમ લાગતું હતું. (સત્તુનળવળાલન) એ અરિષ્ન શત્રુજનનું વિઘાતકહતું. (ઋળળવળકુંડ) એની મુઠ કકરનની બનેલી હતી. (નવમાલ્ટિzggtiધિ) નવમલ્લિકાના પુષ્પ જેવી એની સુરભિસુવાસ હતી. (નાનાળિયોચિત્ત ૪) એમાં અનેક મણિએથી નિર્મિત લતાઓના ચિત્રા ખનેલા હતાં. એથી એ સર્વને આશ્ચય ચકિત કરતું હતું. (પોત મિલિમિશ્ચિત તિરૂતધાર) એની ધાર શાણુ ઉપર તેજ કરવામાં આવી હતી એથી એ ઘણી તીક્ષ્ણ અને ચમકદાર હતી, કેમકે શાણની રગઢથી ક્રિટ્ટિમા સાફ થઈ ગઈ હતી. એવુ (વિં સળવળ)
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
૨૨૬
