________________
અતિથિસંવિભાગવત કા વર્ણન
(૧૨) બારમું વ્રત (૪) અતિથિ સંવિભાગ વત–જેની તિથિ નિશ્ચિત ન હોય તેને અતિથિ અર્થાત સાધુ કહે છે. પ્રાકૃત જનની પિઠે તિથિ આદિની અપેક્ષા ન રાખતાં ભજનને સમયે ગૃહસ્થને ઘેર પહોંચનારા સાધુને ન્યાયથી ઉપાર્જિત ક૫નીય અન્ન-પાન આદિ, દેશ, કાલ, શ્રદ્ધા અને સત્કાર આદિએ કરીને આત્મકલ્યાણની ભાવનાથી સમર્પણ કરવાં એ અતિથિસંવિભાગવત છે.
ઈતિ શ્રાવકના બાર વ્રત સમાપ્ત
સંલેખના વર્ણન
એ પ્રમાણે પૂર્વોકત બાર વ્રતને વિધિપૂર્વક ધારણ કરીને શ્રાવકે દીક્ષિત થઈ જવું જોઈએ. જે એટલું સામર્થ્ય ન હોય તે મૃત્યકાળે “સંસ્તાર–શ્રવણત્વનું અવલંબન કરવું જોઈએ. એ હવે દર્શાવીએ છીએ –
સંલેખના વિધિ જેને કોઈ નિયત સમય ન હોય, જે મૃત્યકાળે કરવામાં આવતી હોય એવી સ લેખનાને “અપશ્ચિમ-મરણાન્તિકી સંલેખના” કહે છે. એનું સેવન કરવું ત જેષણ કહેવાય છે. તાત્પર્ય એ છે કે સૌથી પહેલાં શ્રાવક પિતાના શરીરને અને કષાયેને જઘન્ય છ માસ અને ઉત્કૃષ્ટ બાર વર્ષ દુર્બળ કરે, પછી પષધશાળા, ઉદ્યાન ગ્રહ, યા અન્ય કેઈ એકાન્ત સ્થળે જઈને એ સ્થાનને વિધિપૂર્વક પડિલેહણ કરે તથા પૂજે, કુશ આદિના આસન પર પૂર્વ દિશા યા ઉત્તર દિશાની તરફ હે કરી દેરાસહિત મુખવસ્ત્રિકા માં પર બાંધીને પદ્માસન આદિ આસન બસ, ભગવાન્ સિદ્ધ, અહંન્ત, અને ધર્માચાર્યને નમસ્કાર કરી, ત્રણ કરણ ત્રણ ચોગે ચાર પ્રકારના આહારનો તથા અઢાર પાપને પરિત્યાગ કરે. બાકીને સમય ઇયાનમાં વ્યતીત કરે. જે વચ્ચે કાંઈ ઉપસર્ગ આવે તે સાગાર સંથારે કરી લે જોઈએ. એની વિધિ આ પ્રમાણે છે
પૂજેલી ભૂમિમાં પદ્માસન આદિ કોઈ સુખાસને બેસી પૂર્વ યા ઉત્તર દિશાની તરફ મહે કરી, ભગવાન અહા, સિદ્ધ અને ધર્માચાર્યને નમસ્કાર કરી ચાર પ્રકારને આહાર, અઢાર, પાપ, અને શરીર આદિ વિષયક મમત્વને અગાર રાખી ત્યાગ કરે. જ્યાં સુધી ઉપસર્ગ રહે, ત્યાંસુધી એ ત્યાગ રહે છે. જે ઉપસર્ગની શાન્તિ નહિ થાય તે આજીવન ત્યાગ થઈ જાય છે.
ગૃહસ્થ ધર્મનું યથાર્થ વ્યાખ્યાન કરીને શિષ્યને સાવધાન કરતાં કહે છેબસ એજ ગૃહસ્થને ધર્મ છે. એમાં ઉદ્યમવાન શ્રાવક યા શ્રાવિકા ભગવાનની અજ્ઞાનાં આરાધક થાય છે. (સૂ) ૧૧)
ઈતિ સંલેખના. ઈતિ સામાન્ય-વિશેષાત્મક અગરધર્મ સમાપ્ત.
ઈતિ ધર્મકથા.
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
