________________
“ જે કથન દયા દાન ક્ષમા આદિ ધર્મનાં મુખ્ય અંગોમાં વ્યાપ્ત હોય અને જેમાં ધર્મની ઉપાદેયતા છુપાઈ રહી હોય, તેને વિદ્વાને ધર્મકથા કહે છે,'
ધર્મકથાના અનુયેગને ધર્મકથાનુયોગ કહે છે. જ્ઞાતાધર્મકથાગ (૧), ઉપાસકદશાંગ (૨), અન્તકૃશાંગ (૩), અનુત્તરપાતિકદશાંગ (૪) અને વિપાકસૂત્ર (૫), એ પાંચ અંગસૂત્ર; ઔપપાતિક સૂત્ર (૬) રાજપ્રશ્નીય સૂત્ર (૭) અને નિરયાવલિકા આદિ પાંચ સૂત્ર (૧૨) મળીને સાત ઉત્તરાધ્યયન મૂલસૂત્ર, (૧૩) એ તેર સૂત્રે ધર્મકથાનુગમાં આવે છે.
ગણિતાનુયોગ કા નિરૂપણ
(૩) ગણિતાનગી ગણિતના વિષયમાં ભગવાને જે અર્થીગમનું પ્રતિપાદન કર્યું છે અને તેને અનુસરીને ગણધારોએ જે કથન કર્યું છે, તેને ગણિતાનુગ કહે છે. ગણિતાનુયેગમાં ત્રણ ઉપાંગ સૂત્ર છે-એક જમ્બુદ્ધિપપ્રજ્ઞપ્તિ, બીજું ચંદ્રજ્ઞપ્તિ, અને ત્રીજું સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ. ગૌણ રૂપે અંગાદિમાં પણ એનું વર્ણન માલૂમ પડે છે.
દ્રવ્યાનુયોગ કા નિરૂપણ
૪ દ્રવ્યાનુગ જેમાં જીવ આદિ છ દ્રનું અથવા નવ પદાર્થોનું તથા તેના જ્ઞાનાદિ ગુણેનુ વિવેચન ભગવાનના અર્થગમ અનુસાર હોય તેને દ્રવ્યાનુગ કહે છે. દ્રવ્યાનુયેગમાં સૂત્રકૃતાંગ સ્થાનાંગ સમવાયાંગ અને ભગવતીસૂત્ર એ ચાર અંગે છે જીવા–જીવાભિ ગમસૂત્ર અને પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર એ બે ઉપાંગે છે નન્દિસૂત્ર, અનુગદ્વાર સૂત્ર એ બે મૂલસૂત્ર છે. એ પ્રમાણે દ્રવ્યાનુયોગમાં મુખ્યત્વે કરીને આઠ સૂત્રે છે.
હવે અહીં પ્રસંગવશ સંક્ષેપમાં બત્રીસ સૂત્રોના વિષયે કહીએ છીએ :
અંગસૂત્ર (૧૧) કા નિરૂપણ
અગીઆર અંગ (૧) આચારાંગ સૂત્ર–એમાં–શ્રાવણ નિગ્રથને આચાર–ગોચર દર્શાવ્યો છે.
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
