________________
મેઘકુમાર કે પાલન આદિકા નિરૂપણ
त एणं से मेहकुमारे इत्यादि
ટાર્થ--તત ) નામ સંસ્કારબાદ (મેગા ) મેઘકુમાર ઉવધા3 Trfy) ને સુખ, સગવડ અને સુરક્ષા માટે પાંચ ધાત્રીઓ (ધાઈ માતાઓ) રિકવામાં આવી. (ત ગદા) તે પાંચ ધાત્રી આ પ્રમાણે છે-વીરપાદ, વંદુ Tધારૂ, મગધારૂ, શીસ્ત્રાવના ધારૂ, બંધારy) (૧) હીરધાત્રી (૨) મંડનધાત્રી, (૩) મજ્જનધાત્રી, (૪) કીડનધાત્રી, (૫) અંકધાત્રી. આમાં દૂધ પીવડાવનાર ધાત્રી હતી તે ક્ષીરધાત્રી, સ્નાન કરાવનાર ધાત્રી મજનધાન્ની, રમતો રમાડનારધાત્રી કીડનધાત્રી તેમજ અંકમાં લેનારધાત્રી અંકધાત્રી હતી. એ પાંચ ધાત્રીઓ શ્રેણિક રાજાએ મેઘકુમારના પાળવા પોષવા માટે નિયુકત કરી હતી. કારણ અને કરણના ભેદ દ્વારા આ પાંચ ધાત્રીઓ બબ્બે પ્રકારની કહેવામાં આવી છે. જેમ કે-જે વખતે બાળકને પિતાના સ્તનનું દૂધ પીવડાવે છે તે કારણરૂપ પ્રથમ ધાત્રી છે. તેમજ બીમાર અવસ્થામાં જે પિતાનું દૂધ પીવડાવતી નથી, પણ બીજી ધાત્રીથી દૂધ પીવડાવે છે તે કરણરૂપ બીજી ક્ષીરધાત્રી છે. બિમાર અવસ્થામાં બાળકને દૂધ પીવડાવવું એ બાળકની બુદ્ધિ વગેરેના માટે હાનિકારક ગણાય છે, તેથી એવા સમયે તે પિતાનું દૂધ પીવડાવતી નથી પણ બીજી ધાત્રીથી તેને દૂધ પીવડાવે છે. આ પ્રમાણે જ મંડળ ધાત્રી વગેરેને ભેદ અને ઉપભેદેનું વિવરણ જાણવું જોઈએ. મેઘદુમાર (અન્ના જ बहूहि खुजाहि, चिलाउहि वामणि वर्णडभि-बधरि-वडसि-जोणिय-पल्ह विળિયા-ધોff-શ્રાણિ -ત્તિ – ક્ષિા-નિઝિ-fણંદજી-ઉરવિपुलिदि-पक्कणि-बहलि-मुमंडि-सबरि पारमीहिं णाणादेसी हिं विदेसवेम परिमंडियाहिं इंगिय चिंतिय पत्थिय वियाणियाहिं सदेसणेवत्थगहिय वेसाहिं निउणकुसलाहिं विणीयाहिं चेडियाचक्कवालबरिसधरकंचुइ મણાવિંચિત્તે અને બીજી ઘણી કુન્જ શરીરની કિરાત દેશની સ્ત્રીઓથી, શ્રીગણ શરીરની તેમજ એક તરફના પાર્શ્વની બર્બર દેશની દાસીએથી, કુશદેશની દાસીઓથી, યૌનદેશની દાસીઓથી, પલ્લવિકાઓથી–૫હવદેશની દાસીએથી, ઈશિમિકાઓથી–ઈશાનદેશની દાસીઓથી, ધૌનિકાઓથી–ધૌનકદેશની દાસીઓથી લકુશાઓથીલકુશદેશની દાસીઓથી, દ્રાવિડીઓથી-દ્રાવિડદેશની દાસીએથી, સિંહલીએથી–સિંહલ
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાગ સૂત્રઃ ૦૧
(૮
