________________
ચાર ભંગ થયા છે, તથા ગુરૂ, શીત અને ઉષ્ણ પદમાં બહુવચનને પ્રયોગ કરીને ચોથી ચતુર્ભગીના ૪ ચાર ભંગે થયા છે. આ રીતે પૂર્વોક્ત ૧૬ સેળ ભંગ થયા છે. ૪ રે વારે રેરે મા ના ઘણા રેસા હદુચા તેણે सीए देसे उसिणे देसे निद्धे देसे लुक्खे एए वि सोलसभंगा कायव्वा' ते પિતાના એકદેશમાં કર્કશ એકદેશમાં મૃદુ અનેક દેશમાં ગુરૂ અનેક દેશોમાં લઘુ એકદેશમાં શીત એકદેશમાં ઉષ્ણ એકદેશમાં સ્નિગ્ધ એકદેશમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળ હોય છે. આ રીતે ગુરૂ અને લઘુ પદમાં બહુવચનને પ્રગ કરીને ૧૬ સેળ ભંગ બનાવાય છે. આ તે પ્રકારને પહેલે ભંગ છે. બાકીના ૧૫ પંદર ભેગે પૂર્વોક્ત પદ્ધતિ પ્રમાણે કરી લેવા તેની વિગત આ પ્રમાણે છે.-ગુરૂ અને લઘુ પદમાં બહુવચનનો પ્રયોગ કરવાથી અને બાકીના પદમાં એકવચન કરવાથી પહેલી ચતુર્ભગીને પહેલે ભંગ થાય છે. તેને બીજે ભંગ આ પ્રમાણે છે-“શેરાઃ જશા શોઃ મૃદુ શાક ગુણ રેશા ધુન સાઃ શીતઃ : જ્ઞઃ નિધઃ રા: સા૨ તે પોતાના એકદેશમાં કર્કશ એકદેશમાં મૃદુ અનેક દેશમાં ગુરૂ અનેક દેશોમાં લઘુ એકદેશમાં શીત એકદેશમાં ઉણ એકદેશમાં રિનગ્ધ અને અનેક દેશોમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળ હોય છે. આ પહેલી ચતુર્ભગીને બીજો ભંગ છે. ૨ અથવા તે “તેરા જાહેરા મ: શાઃ રેશા રઘુ રાઃ શીતઃ તેરા સદગઃ રેરા નિષાદ ફેશો રૂ” પિતાના એકદેશમાં કર્કશ એકદેશમાં મૃદુ અનેક દેશોમાં ગુરૂ અનેક દેશમાં લઘુ એકદેશમાં શીત એકદેશમાં ઉણુ અનેક દેશોમાં સ્નિગ્ધ અને એકદેશમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળે હોય છે. આ પહેલી ચતુર્ભળીને ત્રીજે ભંગ છે. ૩ અથવા તે “શ શર્જ વે ટુ છે. ગુજરાત રઘુ દેશ શીતઃ રેરા ૩sm: વેરા રિધાઃ વેરા: ક્ષક” તે પોતાના એક દેશમાં કર્કશ એકદેશમાં મૃદુ અનેક દેશોમાં ગુરૂ અનેક દેશમાં લઘુ એક દેશમાં શીત એકદેશમાં ઉષ્ણ અનેક દેશોમાં સ્નિગ્ધ અને અનેક દેશોમાં પક્ષ સ્પર્શવાળો હેય છે, આ ચોથે ભંગ છે. ૪ હવે બીજી ચતુર્ભગીના ભંગ બતાવવામાં આવે છે. –આ ચતુગીમાં ગુરૂ, લઘુ અને ઉષ્ણ પદમાં બહવચનનો પ્રવેગ થયે છે. “રાઃ ક્રશ તેરા મૃત્યુ : ગુજઃ રા:
T: વેશ: શીતઃ યેશા વદ તેરશઃ નિધઃ વેરો ?' તે પોતાના એક ટેકામાં કશ એક દેશમાં મૃદુ અનેક દેશમાં ગુરૂ અનેક દેશોમાં લઘુ એક, દેશમાં શીત અનેક દેશોમાં ઉષ્ણ એકદેશમાં સ્નિગ્ધ અને એકદેશમાં રૂક્ષ સ્પર્શવાળો હોય છે. આ બીજી ચતુર્ભાગીને પહેલે ભંગ છે. અથવા તે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
૩ ૨૬
