________________
વાર ચાર રસવાળે અને કેઈવાર પાંચ રસેવાળ હોય છે. કેઈવાર તે બે પર્ણોવાળે, કઈવાર ત્રણ સ્પર્શેવાળે, કઈવાર ચાર સ્પર્શવાળ હોય છે. આજ વિષયને આગળના સૂત્રપાઠથી સ્પષ્ટ કરવામાં આવે છે–અને અતિદેશથી આજ વાત સમજાવવામાં આવે છે– 1 કટ્રપવિત્ત 1 વિશે વકwારે પન્ન' જે રીતે આઠ પ્રદેશવાળે રકંધ યાવત્ ચાર સ્પર્શેવાળ હોય છે તેમ કહેવામાં આવ્યું છે. એ જ રીતે આ નવ પ્રદેશવાળે સકધ પણ ચાર સ્પર્શેવાળો હોય છે. ત્યાં સુધીનું સઘળું કથન આઠ પ્રદેશી સ્કંધની જેમ જ કરવું તે આ પ્રમાણે છે.--“s gવને ઘાવન, તુવન્ન, તિવન, ૨૩
ના દેવ ગણપરિણ” જે તે એક વર્ણવાળે, બે વર્ણવાળે, અથવા ત્રણ વર્ણવાળે અથવા ચાર વર્ણોવાળે હોય છે. તે આઠ પ્રદેશવાળા સ્કંધના પ્રકરણમાં આ સંબંધી જે પ્રમાણેનું કથન કર્યું છે. તે જ પ્રમાણેનું સઘળું કથન આ વિષયનું આ નવ પ્રદેશવાળા સ્કંધના સંબંધમાં પણ સમજવું બે પ્રદેશથી લઈને આઠ પ્રદેશ સુધીનું સઘળું કથન અનેકવાર કહેવામાં આવી ગયું છે. જેથી તે સંબંધી કથન ત્યાં જોઈ લેવું.
- હવે આઠ પ્રદેશવાળા ધના કથનથી આ નવ પ્રદેશવાળા સ્કંધમાં જે વિશેષતા છે. તે અહિં બતાવવામાં આવે છે. “પંજાને' ઈત્યાદિ જો તે નવ પ્રદેશવાળે સ્કંધ પાંચ વર્ણોવાળે હોય તે તે આ પ્રમાણે પાંચ વર્ણોવાળો હોઈ શકે છે – શિવ દાઝા જ નીત્રા ૨ દિg girટા ચ મુક્તિરસ્યા ?' કઈવાર તે કાળા વર્ણવાળ, નીલવર્ણવાળે લાલવર્ણવાળે પીળા વર્ણવાળે અને સફેદ વર્ણવાળો હોય છે. ૧ અથવા “વાટણ ૨ નીસ્ટા ચ યોનિ ચા ચ શાહિદ્રા સુરક્ષા ય ર તેને એક પ્રદેશ કાળા વર્ણવાળે એક પ્રદેશ નીલ વર્ણવાળે એક પ્રદેશ લાલ વર્ણવાળે એક પ્રદેશ પીળા વર્ણવાળા અને અનેક પ્રદેશે સફેદ વર્ણ વાળા હોય છે. ૨ આ ભંગમાં અનેક પ્રદેશ કહેવાથી પાંચ પ્રદેશો ગ્રહણ કરાયા છે. “ઘઉં પરિવાથી ઇઝરીરં મંnt માળિચન્ના' આ પરિપાટિ પ્રમાણે તેના એકપણ અને અનેકપણાને લઈને ૩૧ એકત્રીસ ભાગે થાય છે. તેમ સમજવું. ચાવત્ સિય થા , રીઢા હોgિ , giv ૨ કુદ્ધિસ્ટ ચ” તેના અનેક પ્રદેશ કાળા વર્ણવાળા અનેક પ્રદેશ નીલ વર્ણવાળા અનેક પ્રદેશ લાલ વર્ણવાળા અનેક પ્રદેશ પીળા વર્ણવાળા અને એક પ્રદેશ સફેદ વર્ણવાળ હોય છે. આ ૩૧ એક. ત્રીસમે ભંગ થાય છે. અહિંયાં યવત્ પદથી ત્રીજા ભંગથી લઈ ૩૦ ત્રીસમાં ભંગ સુધીના મંગે ચડશુ કરાયા છે. તે આ પ્રમાણે છે.–ચાર #ારાફર નીસ્ટર રોહિતરૂર વિદ્રારા
તેને એક પ્રદેશ કાળા વર્ણવાળે, એક પ્રદેશ નીલ વર્ણવાળે, એક પ્રદેશ લાલ વર્ણવાળે, અનેક પ્રદેશો પીળા વર્ણવાળા અને કેઈ એક પ્રદેશ સફેદ વર્ણવાળ હોય છે. આ ત્રીજો ભંગ છે. ૩ અથવા 'ચા વાટરૂર, નીરૂ, હોહિતરૂર, ફારિદ્રાર, રંજારવ એક પ્રદેશમાં તે કાળા વર્ણવાળે એક પ્રદેશમાં નીલ વર્ણવાળે એક પ્રદેશમાં લાલ વર્ણવાળે અનેક પ્રદેશમાં પીળા વર્ણવાળે અને અનેક પ્રદેશમાં સફેદ વણ વાળ હોય છે. આ ચોથે ભંગ છે. ૪ અથવા “કથાત્ વારૂ નીરજ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૩
૨૭૬