________________
'सव्वमेए एकग-दुयग-तियग-चउक्क-चग-संजोगेणं ईयालं भंगसयं મા બધા જ ભંગની કુલ સંખ્યા ૧૪૧ એકસો એકતાળીસ થાય છે તે આ પ્રમાણે છે. અસગી ૫, પાંચ અંગે બે સંગીના ૪૦ ચાળીસ અંગે, ત્રિક સંગી ૭૦ સિત્તેર ભંગ તથા ચાર સંયેગી ૨૫ પચ્ચીસ ભંગ અને પાંચ સંયેગી ૧ એક ભંગ એ રીતે આ કુલ ૧૪૧ એકોએકતાળીસ થાય છે.
બધા જ જquસચરણ” ચાર પ્રદેશી કંધના સંબંધમાં જે પ્રમાણે ગધગુણના વિષયમાં વર્ણન કર્યું છે. તે જ પ્રમાણે પાંચ પ્રદેશવાળા સકંધના સંબંધમાં પણ ગંધ ગુણ સંબંધી કથન સમજી લેવું અર્થાત પાંચ પ્રદેશી કંધ એક ગંધ ગુણવાળો હોય તે તે સુંગધવાળા હોય છે. અથવા દુર્ગધ વાળ હોય છે. એ રીતે તેના બે ભંગ થાય છે. તથા જે તે બે ગંધ ગુણ વાળે હોય તે તે સુગંધવાળે પણ હોય છે અને દુર્ગંધવાળે પણ હોય છે. એ રીતે ગંધ ગુણ સંબંધી કુલ ત્રણ અંગે થાય છે. તેમ સમજવું.
“સા ના વા’ જે પ્રમાણે પાંચ પ્રદેશી કંધને વર્ણોના સંબંધી અંગે કહા છે. તેજ ક્રમથી રસ સંબંધી અંગેનું પણ વર્ણન સમજવું. કારણ કે વર્ણ, અને રસ, એ બન્નેની સંખ્યા પાંચ-પાંચ અર્થાત્ એક સરખી જ છે, આ રીતે અસગી રસસંબંધી પ પાંચ અંગે બ્રિકસંગી ૪૦ ચાળીસ ત્રણ સચોગી ૭૦ ચાર સગી ૨૫ અને પાંચ સંયોગી એક એ રીતે કુલ ૧૪૧ એક સને એકતાળીસ ભંગ થાય છે. “ઘણા કણ વવદguત' સ્પર્શેનું કથન ચાર પ્રદેશવાળા સ્કંધના વર્ણનમાં જે રીતે કરવામાં આવ્યું છે તે જ રીતે પાંચ પ્રદેશવાળા સ્કંધમાં પણ સ્પર્શ સંબંધી કથન સમજી લેવું. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે-જે પાંચ પ્રદેશવાળે સ્કંધ બે સ્પર્શવાળ હોય તે તે ઠંડા અને સ્નિગ્ધ-ચિકણું એ બે સ્પર્શવાળે હેય છે. અથવા ઠંડા અને કક્ષ એ બે સ્પર્શવાળ હોય છે ૨ ઉણ સ્પર્શ અને સ્નિગ્ધ-ચિકણા એ બે
સ્પર્શવાળા હોય છે. ૩ અથવા ઉષ્ણુ અને રક્ષસ્પર્શવાળા હોય છે, એ રીતે પાંચ પ્રદેશ સ્કંધના કિસચેની ૪ ચાર ભંગ થાય છે. જે તે પાંચ પ્રદેશ વાળ કપ ત્રણ સ્પર્શેવાળ હેય તે કાં તે તે પોતાના સર્વાશમાં ઠંડા સ્પર્શવાળ હોય છે. તથા એક પ્રદેશમાં સિનગ્ધ સ્પર્શવાળો અને એક પ્રદેશમાં રુક્ષસ્પેશવાળો હોય છે. એ રીતે પહેલે ભંગ છે.૧ અથવા સર્વાશમાં ઠંડા સ્પર્શવાળ હોય છે. કોઈ એક પ્રદેશમાં સ્નિધસ્પર્શવાળ હોય છે, અને અનેક દેશમાં રૂક્ષસ્પર્શવાળ હોય છે. આ બીજો ભંગ છે અથવા સર્વ પ્રદેશમાં ઠંડા
સ્પર્શવાળે હોય છે. અનેક દેશોમાં સ્નિગ્ધસ્પર્શવાળો હોય છે અને એક દેશમાં રૂક્ષસ્પર્શવાળ હોય છે. આ ત્રીજો ભંગ છે.૩ અથવા- શીતઃ રાઃ નિઘા રેશા ક્ષાર તે પિતાના બધા જ પ્રદેશમાં શીતસ્પર્શવાળે હોય છે. તેના અનેક દેશો સ્નિગ્ધસ્પર્શવાળા હોય છે. તથા તેના અનેક દેશે રૂક્ષસ્પેશવાળા હોય છે. આ ચે ભંગ છે. “ર્વ ૩: રેશઃ નિઃ શરુ હતા તે પિતાના સર્વાશમાં ઉણુ સ્પર્શવાળ હોઈ શકે છે તેને એક દેશ નિષ્પ સ્પર્શવાળ હોય છે. તથા તેને એક દેશ રૂક્ષ સ્પર્શવાળ હોય છે. આ પાંચમ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૩
૨૧પ