________________
तत्त्वार्यसने तेष्वारामोद्यानेषु यक्षकुलरूपेषु दे कुलेषु स्त्रीपशुपण्डकसम्पर्कवर्जितासु समासु, पानीयशालारूपासु प्रपासु, व्यवहारिकजनाधिष्ठितेषु पण्यगृहेषु बहुदायक ग्राहकजनयोग्यास्यादि संसर्गरहितेषु सामान्य गृहिगृहेषु वसतिरूपेषु चेत्येव विधानेकस्थानेषु मासुकमचित्तम्, एषणीय-निरबद्यम् पीठ-फलक-शय्या-संस्ता. रकम्-अभ्युपगम्य तिष्ठति, तस्मात्-श्रमणानां विविक्तशयनासनसेवनता तपोभवतीतिभावः । उक्तश्चौपपातिके ३० सुत्रे-से कि त दिवित्तमयणासणसे. वणया-१ विवित्तसयणासणसेवणया-जं ण आरामेसु उजजाणेसुदेव. कुलेस सहासु पवासु पणियगिहेसु पणियमालासु इस्थी-पसु-पंडगसं. सत्तविरहियासु वसहीसु फासुएमणीज्ज पीठ फलग सेज्जासंथारगं उपसंपज्जित्ताणं विहरइ, से तं विवित्तप्तयणामणसेवणया से तं पडि संलीणया, से तं बाहिरए तवे' अथ का सा विविक्तशयनासन सेवनता-? विविक्तशयनासनसेवनता-यत् खलु आरामेषु उद्यानेषु देवकुलेषु समासु पपासु पणितगृहेषु पणितशालामु स्त्रीपशुपण्डकसंसक्तविरहितासु वसतिषु पासुकैपणीयम् तप कहलाता है। तात्पर्य यह है कि अनगार श्रमण स्त्री, पशु और नमक का संप्तगें न हो ऐसे आरामों और उद्यानों में यक्षायतन रूप सभास्थलों में प्याऊ में, दुकान में तथा गृहस्थ के सामान्य मकान में प्रासुक अर्थात् अचित्त और एषणीय अर्थात् निर्दोष पीठ (पीठा) फलक (पाट) शरया मोर संथारा ग्रहण करके रहता है। ऐसा करने से विविक्तशय्यासनसेवनता नामक तप होता है। औपपातिक सूत्र में कहा है -
प्रश्न-विविक्तशयनासनसेवनता तप किसे कहते हैं ?
उत्तर--श्रमण आरामों में, उद्यानों में, सभाओं में प्रपोओं में, प्रणितशालाओं-इत्यादि में स्त्री, पशु और पण्डक से रहित स्थानों में નપુંસકને જયાં સંસર્ગ ન હોય એવા વિશ્રાન્તિગૃહો અને ઉદ્યાનોમાં યક્ષાયતન રૂ૫ સભાસ્થળામાં પરબમાં દુકાનમાં તથા ગૃહસ્થના સામાન્ય મકાનમાં પ્રાસુક અર્થાત્ અચિત્ત અને એષણીય અર્થાતુ નિર્દોષ પીઢ (પીઢા) ફલક (પાટ) શમ્યા અને સંધારે ગ્રહણ કરીને રહે છે. આ પ્રમાણે કરવાથી વિવિક્ત શસ્યાસવસેવનતા નામક તપ થાય છે. પાકિસૂત્રમાં કહેલ છે–
પ્રશ્ન-વિવિક્ત શયનાસનસેવનતા તપ કેને કહે છે ?
ઉત્તર--શ્રમણ આરામમાં, ઉદ્યાને માં, સભાઓમાં, પરબમાં, પ્રણિતશાળાએ ઈત્યાદિમાં સ્ત્રી, પશુ અને પંડક (નપુંસક) રહિત સ્થાનમાં
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્ર ૨
