Page Text
________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ.८ स.२२ विधिक्त शय्यासनसेवनतानिरूपणम् ६६३
तत्वाथनियुक्ति:-पूर्व रूलु-इन्द्रियमतिसंलीनता-कषायमति सलीन्तायोग पतिसलीनतातपस्वयं मरूपितम्, सम्पति-वित्रिक्त शयनासनसेवनतारूपं चतुर्थ प्रतिसंलीनतातपः मरूपयितुमाह-'विवित्तसयपासणसे वाया तवे अणे. गविहे, इत्थीआइविरहिया गट्ठाणनिवासभेदी' इति । विविक्तशयना. सनसेवनतातपः--विविक्तानि दोषवर्जितानि यानि शयनासनानि, तेषां सेवनतासेवनं, . पं पतिसलीनतातपः खलु अनेकविधं भवति । तद्यथा-व्यादिविरहिताऽनेकस्थाननिवासभेदतः, तथा च-स्त्रीपशुपण्डकसंसर्गविरहितेष्वारामोद्यानदेवकुल प्रपाषण्यशालादिषु अनेकस्थानेषु निासो भवति श्रमणानां मासुकैषणीय पीठफल. कशय्यासंस्तारकाऽभ्युपगमपूर्वकम् अतएव-धर्मधर्मिणोरभेदविविक्षश विविक्त. शयनासनसेवनतारूपं तपो भवति, यतः किल श्रमणोऽनगारः स्त्री पशु पण्ड कवनिप्राप्त करके साधु निवास करता है, अतएव यह तप विविक्त शयनासन सेवनता कहलाता है ॥२२॥ ___ तत्वार्थनियुक्ति-पहले इन्द्रियप्रतिसंलीनता कषायप्रतिसंलीनता और योगप्रतिसंलीनता नामक तीन संलीनता तपों का निरूपण किया गया, अब विविक्तशय्यासनसेवनता नामक चौथे भेद को कथन करते हैं--
विविक्त अर्थात् दोषवर्जित शयन-आसन का सेवन करना विविक्तशयनासनसेवनता तप कहलाता है । यह तप अनेक प्रकार का है, जैसे-स्त्री, पशु और पण्ड क से रहित आराम, उद्यान प्रपा (प्याज) पण्यशाला आदि अनेक स्थानों में श्रमण प्राप्सुक एवं एषणीय पीठ, फलक, शय्या और संस्तारक आदि प्राप्त करके निवास करते हैं। उनका इस प्रकार निवास करना विविक्त शयनासन सेवनता અને એષણીય પીઢ પાટ, શય્યા, સંયારે વગેરે પ્રાપ્ત કરીને સાધુ નિવાસ કરે છે આથી આ તપ વિવિત શયનસનસેવનતા તપ કહેવાય છે ૨૨ છે
તવાથનિયુક્તિ-પહેલા ઈન્દ્રિયપ્રતિસંલીનતા, કષાયપ્રતિસલીનતા અને રોગપ્રતિસંલીનતા નામક ત્રણ સંલીનતા તપનું નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું હવે વિવિકતશય્યાસનસેવનતા નામક ચોથા ભેદનું કથન કરીએ છીએ
વિવિકત અર્થાત ષવજિત શયન આસનનું સેવન કરવું વિવિકતશય નાસનસેવનતા તપ કહેવાય છે. આ તપ અનેક પ્રકારના છે જેમકે સ્ત્રી, પશુ અને નપુંસક વગરના આરામ ઉદ્યાન પરબ, ધર્મશાળા આદિ અનેક સ્થાનમાં શ્રમણ પ્રાસુક અને એષણીય પીઢ, ફલાક શય્યા અને સંધારો આદિ પ્રાપ્ત કરીને નિવાસ કરે છે તેમનું આ પ્રમાણેનું નિવાસ કરવું વિવિકતશય નાસનસેવનતા તપ કહેવાય છે. તાત્પર્ય એ છે કે અનગાર શ્રમણ સ્ત્રી પશે અને
श्री तत्वार्थ सूत्र : २
| SR No. | 006386 |
| Book Title | Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1973 |
| Total Pages | 894 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, & Canon |
| File Size | 49 MB |