________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ.स.२१ योगप्रतिसं लीनतातपसः निरूपणम् ६६१
नता १ वचोयोगपतिसंलीनता२ काययोगप्रतिसलीनता ३ अथ का सा मनोयोगप्रतिसंलीनता मनोयोगमतिसंलीनता अकुशमनोरोिधो वा, कुशल मन उदीरणं वा, सा एषा मनोयोगपतिसलीनता ? अथ का सा वचोयोगप्रतिसंलीनता ? वचोयोगमतिसलीनता अकुशलबचो निरोधो वा, कुशल वच उदीरणं वा सा एषा वचोयोगपतिसलीनता, अथ का सा काययोग प्रतिसलीनता ? काययोग मतिस लीनता यत् खलु सुसमाहितपाणिपाद कूर्म इव गुप्तेन्द्रियः सर्वगात्रपतिसं लीनास्तिष्ठति सा एषा काययोगपतिसं लीनता इति ॥२१॥ ___ मूलम्-विवित्त सयणासणसेवणया तवे अणेगविहे, इत्थी. आइविरहिया-अणेगट्टाणणिवासभेयओ ॥२२॥
प्रश्न-मनोयोग प्रतिसलीनता किसे कहते हैं ? ।
उत्तर-अकुशल मनोव्यापार का निरोध करना और कुशल मन की प्रवृत्ति करना मनोयोग प्रतिसलीनता है।
प्रश्न--वचनयोगपतिसंलीनता किसे कहते हैं?
उत्तर-अकुशल वचनों का निरोध करना और कुशल वचनों की उदीरणा करना वचनयोगप्रतिसंलोनता तप है।
प्रश्न-काययोगप्रतिसंलीनता किसे कहते हैं ?
उत्तर-हाथों-पैरों का संगोपन करना इन्द्रियों का गोपन करना और सम्पूर्ण शरीरका गोपन करना अर्थात् कायिक व्यापार का निरोध कर देना कायप्रतिसंलीनता तप है ॥२१॥
'विवित्तसयणासण' इत्यादि सू० २२
सूत्रार्थ-विविक्त शयनासन सेवनता तप के अनेक भेद हैं, जैसे-स्त्री आदि से रहित अनेक स्थानों में निवास करना आदि ॥२२॥
પ્રશ્ન-વચનોગપ્રતિસલીનતા કોને કહે છે. ?
ઉત્તર-અકુશળ વચનને નિરોધ કરે અને કુશળ વચનેની ઉદીરણા કરવી વચનગપ્રતિસલીનતા તપ છે.
પ્રશ્ન-કાયગપ્રતિસલીનતા કોને કહે છે ?
ઉત્તર-હાથ પગોનું સંગોપન કરવું ઈન્દ્રિયોને ગોપવી અને સંપૂર્ણ શરીરનું ગોપન કરવું અર્થાત્ કાયિક વ્યાપારને નિરોધ કરી દે કાયપ્રતિ સંલીનતા તપ છે કે ૨૧ છે
'विवित्तसयणासणसेवणया' इत्याहि ।
સવાથ--વિવિત શયનાસનસેવનતા તપના અનેક ભેદ છે જેવા કેઆદિથી રહિત અનેક સ્થાનેમાં નિવાસ કરવા વગેરે– મે ૨૨ છે
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્ર ૨