Page Text
________________
३४
तत्त्वार्यसूत्रे निविकृतिका १ प्रणीतरसपरित्यागः २ आदिना-आचामाम्लम् ३ आयामसिक्य भोजी ४ अरसाहारः ५ विरसाहारः ६ अन्ता-(त्या) हारः ७ प्रान्ताहारः ८ रूक्षाहारः ९ तुच्छाहारः १० इत्येवं रीत्या रसपरित्यागतपोऽनेकविधं भवति । तत्र-निर्विकृतिक तावद् निर्गता धृतादिरूपा विकृतिर्यस्मात् स निर्विकृतिका आहार उच्यते, तथा च धृतादि स्निग्ध पदार्थवनिताहारग्रहणं निर्विकृतिकं नाम रसपरित्यागतपो भवति ३ प्रणीतरसपरित्याग:-प्रणीतरसः प्रचुरद्रवदघृत. बिन्दु सन्दोहोऽपूपादि रतस्य परित्यागः प्रणीतरसपरित्यागः तद्रूपं तपः प्रणीत. रसपरित्याग तप उच्यते २ आचामाम्लम्-स्नेहादि विकाररहिताना मोदनभर्जितचणकादीनां रूक्षान्नानाम् अचित्ते जले प्रक्षेपेण एकासनस्थतयोपविश्य सकृद्भोजनं खलु आचामाग्लं नाम तप उच्यते-तथाचोक्तम्-- (३) आचाम्ल (४) आयामसिक्थ भोजी (५) अरसाहार (६) विरसाहार (७) अन्ताहार (८) प्रान्ताहार (९) रुक्षाहार (१०) तुच्छाहार। इस प्रकार रसपरित्याग तप अनेक प्रकार का है। घृत आदि विकृतियों से रहित आहार निर्विकृतिक कहलाता है। अतएव घृत आदि स्निग्ध पदार्थों से रहित आहार ग्रहण करना निर्विकृतिक नामक रसपरित्याग तप है। बहुलता के कारण जिसमें से घी टपकता हो ऐसे मालपुआ आदि को प्राणीतरस कहते हैं, उसका त्याग करना प्राणीतरसत्याग नामक तप है। स्निग्यता एवं विगय रहित ओदन (भात) तथा भुने चने आदि रूखे अन्न को अचित्त जल में भिगो कर एक आसन पर बैठ कर एक वार ही भोजन करना आचाम्ल या आयंबिल तप कहलाता है। कहा भी है
विकृतिरहित ओदन को तथा भुने हुए चने आदि रूखे अन्न को अचित्त जल में डालकर एक स्थान पर बैठकर एक बार खाना आयंबिल तप है।। (3) माया (४) मापात्रसिया (५) १२साहा२ (6) विरसाहा (७) અન્તાહાર (૮) પ્રાન્તાહાર (૯) રૂક્ષાહાર (૧૦) તુચ્છાહાર આમ રસપરિત્યાગ તપ અનેક પ્રકારના છે. ઘી વગેરે વિકૃતિઓથી રહિત આહાર ગ્રહણ કર નિર્વિકતિક નામક રસપરિત્યાગ તપ છે વધુ પ્રમાણમાં હોવાના કારણે જેમાંથી ઘી ટપકતું હોય એવા માલપુડાં આદિને પ્રણતરસ કહે છે તેને ત્યાગ કરે પ્રણીત રસત્યાગ નામક તપ છે. નિગ્ધતા અને વિગય છેદન (ભાત) તથા શેકેલા ચણા આદિ સુકા અનને અચેત પાણીમાં પલાળીને એક આસને બેસીને એક જ વાર ભેજન કરવું આચાલૂ અથવા આયંબિલ તપ કહેવાય છે. કહ્યું પણ છે.
વિકૃતિરહિત એદનને તથા શેકેલા ચણા વગેરે સુકા અનાજને અચિત્ત પાણીમાં નાખીને એક સ્થાનકે બેસીને એકવાર ખાવું આયંબિલ તપ છે. ૧
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્રઃ ૨
| SR No. | 006386 |
| Book Title | Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1973 |
| Total Pages | 894 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, & Canon |
| File Size | 49 MB |