________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ.८.१६ रसपरित्यागतपसः प्ररूपणम् ६३१
मलम्-रसपरिच्चागतवे अगविहे, निविइय पणीयरसपरिच्चायाइ भेयओ ॥१६॥
___ छाया-'रसपरित्यागतपोऽनेकविधम् निर्विकृतिप्रणीतरसपरित्यागादि भेदतः॥१६॥
तत्वार्थदीपिका--पूर्व तावत्-तृतीयं भिक्षाचर्या नाम बाह्यं तपोऽनेकविधं प्ररूपितम्, सम्पति-रसपरित्यागतपः प्ररूपयितुमाह-'रसपरिच्चागतवे' इत्यादि । रसपरित्यागः-घृतादिरसपरित्यागरूपं तपो निर्विकृतिकाहारादिग्रहण रूपम् अनेकविधं भवतीतिभावः । तद्यथा-निर्विकृतिकः १ प्रणीतरसपरित्यागः२ आचामाम्लम् ३ आयामसिक्थ मोगी ४ अरसाहारः ५ विरसाहारः ६ अन्ताहार:७ पान्ताहारः ८ रूक्षाहारः ९ तुच्छाहारः १० इत्येवं रीत्या रसपरित्याग तपोऽनेक विधं भवतीतिभावः। तत्र-निविकृतिकाहार ग्ताद् निर्गता घृतादिरूपा विकृतिर्य
'रसपरिच्चागत अणेगविहे' इत्यादि।
सूत्रार्थ-निर्विकृति-प्रणीतरसपरित्याग आदि के भेद से रस परित्याग तप अनेक प्रकार का है ॥१६॥ __ तत्वार्थदीपिका-इससे पूर्व भिक्षाचर्या नामक तीसरे पाह्य तप का निरूपण किया गया अब रस परित्याग का विवेचन करते हैं
घृत आदि पौष्टिक रसों का त्याग रसपरित्याग तप कहलाता है। विगय रहित आहार ग्रहण करने आदि के भेद से उसके अनेक भेद हैं। वे इस प्रकार हैं-(१) निर्विकृतिक (२) प्रणीतरसपरित्याग (३) आयंबिल (४) आयाम सिक्थ भोगी (५) अरसाहार (६) विरसाहार (७) अन्ताहार (८) प्रान्ताहार (९) रूक्षाहार (१०) तुच्छाहार, इत्यादि भेदों से रसपरित्याग तप अनेक प्रकार का है। (१) घृत आदि विगयों
'रसपरिचागतवे अणेगविहे' त्याह
સવાથ– નિર્વિકૃતિ-પ્રણીતરસારિત્યાગ આદિના ભેદથી રસપરિત્યાગ તપ અનેક પ્રકારના છે. આ ૧૬ .
તત્વાર્થદીપિકા--આની પૂર્વે ભિક્ષાચર્યા નામક ત્રીજા બાહ્ય તપનું નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું હવે રસપરિત્યાગતપનું વિવેચન કરીએ છીએ
ઘી આદિ પૌષ્ટિક રસને ત્યાગ રસપરિત્યાગ તપ કહેવાય છે. વિગય રહિત આહાર ગ્રહણ કરવા આદિના ભેદથી તેના અનેક ભેદ છે તે આ પ્રમાણે छ (१) निवि ति: (२) प्रणात २सपरित्याग (3) माय मिल (४) आयाम सिंथागा (५) अरसाहा (6) विरसाहा२ (७) मन्ताह.२ (८) प्रान्ताहर (૯) રૂક્ષાહાર (૧૦) તુચ્છાહાર, ઇત્યાદિ ભેદોથી રસારિત્યાગ તપ અનેક
श्री तत्वार्थ सूत्र : २