________________
तत्त्वार्थसूत्रे मूलम्-तत्थेज, ईरियाइया पणवीसं भावणाओ॥५६॥ छाया-'तत्स्थैर्यार्थम्-ईयाँदिकाः पञ्चविंशति विनाः ॥५६॥
तत्त्वार्थदीपिका-पूर्व देशतो हिंसादिविरतिलक्षण पञ्चाणुव्रतादिस्वरूप प्ररूपितम्, सम्पति-तेषां व्रतानां स्थिरता सम्पादनार्य तावद् ईर्यादिकाः पञ्चविंशतिर्भावनाः प्ररूपयितुमाह-'तत्थेज्जटुं' इत्यादि । तत्स्थैर्यार्थम्-तेषां पूर्वोक्तानां व्रतानां स्थूल प्राणातिपातविरमणादिलक्षणानां स्थिरताकरणार्थ दृढीकरणार्थम् ईर्यादिकाः-ईर्यादिलक्षणाः पञ्चविंशतिर्मावना भवन्ति । तत्र-ईर्याईरणं यतनया गमनम् १ आदिपदेन-मनः माशस्त्य २ वचः प्राशस्त्यै ३ षणा ४ ऽऽदाननिक्षेपरूपाः५ पञ्च प्रथमनहाव्रतस्य भावनाः१ अलोच्य सम्भाषणम् १ क्रोध
'तत्थेज्जटुं ईरियाइया' इत्यादि ॥५६॥ सूत्रार्थ-व्रतों की स्थिरता के लिए ईर्यादिक पच्चीस भावनाएं हैं।५६।
तस्वार्थदीपिका-पहले एक देश से हिंसादि से विरति रूप पांच अणुव्रत आदि का लक्षण कहा गया है, अब उन व्रतों में स्थिरता लाने के लिए ई आदि पच्चीस भावनाओं का प्ररूपण करते हैं-पूर्वोक्त स्थूल प्राणातिपात विरमण आदि व्रतों की स्थिरता के लिए अर्थात् उन्हें दृढ करने के लिए ईर्या आदि पच्चीस भावनाएं कही गई है। वे इस प्रकार है।
(१) ईर्या अर्थात् यतनापूर्वक गमन करना (२) मन की प्रशस्तता (३) वचन की प्रशस्तता (४) एषणा (५) भादाननिक्षेप, यह पांच प्रथम व्रत की भावनाएं हैं। (१) सोच-विचार कर भाषण करना (२) क्रोधस्याग (३) लोभ'तत्थेज्ज₹ ईरियाइया पणवीस भावणाओ' સૂત્રાર્થ-વ્રતોની સ્થિરતા માટે ઈર્યાદિક પચીસ ભાવનાઓ છે પદા
તત્ત્વાર્થદીપિકા–અગાઉ એકદેશથી હિંસાદિથી વિરતિરૂપ પાંચ આણવત આદિના લક્ષણ કહેવામાં આવ્યા છે હવે તે વ્રતમાં સ્થિરતા લાવવાના આશયથી ઈર્યા વગેરે પચ્ચીસ ભાવનાઓનું પ્રરૂપણ કરીએ છીએ
પૂર્વોકત સ્થૂલ પ્રાણાતિપાત વિરમણ વગેરે વતની સ્થિરતા માટે અર્થાત્ તેમને દ્રઢ કરવા માટે ઈર્યા વગેરે પચ્ચીસ ભાવનાઓ કહેવામાં આવી છે. તે આ પ્રમાણે છે-(૧) ઈર્યા અર્થાત્ યતના પૂર્વક ગમન કરવું (૨) મનની प्रशस्तता (3) पयननी प्रशस्तता (४) अष। (५) महान नि५ मा पांय પ્રથમ વ્રતની ભાવના છે.
(१) सभ पियारीन मालवु (२) ओध त्यास (3) सोलत्या (४)
श्री तत्वार्थ सूत्र : २
