________________
दीपिका - नियुक्ति टीका अ. ७ सु. ४१ अणुव्रतानां दिग्वतानां पञ्चातिचारा: ३१७ यारा पेयाला जाणिव्वा न समायरियव्वा तं जहा- बंधे - बहेच्छविच्छेए अइमारे भक्तपाणवोच्छेए' इति स्थूलस्य प्राणातिपातविरमणस्य श्रमणोपासकेन पञ्चातिचाराः प्रधानाः ज्ञातव्याः, तद्यथा-बन्धोवध छविच्छेदः अति भारः, भक्तपानव्युच्छेदः इति । ॥ ४१ ॥
मूलम् - बीयस्स अणुव्वयस्स सहसभक्खाणाइया पंच अइयारा ॥ ४२ ॥
छाया - द्वितीयस्याऽणुव्रतस्य सहसाभ्याख्यानादिकाः पञ्चादिचाराः || ४२॥ तत्रार्थदीपिका - पूर्वसूत्रे - धूमाणातिपातविरतिलक्षण प्रथमाणुव्रतस्य बन्ध वधच्छ विच्छेदातिभारभक्तपानव्युच्छेदरूपाः पञ्चाविचाराः मरूपिताः,
उपासक दशांग के प्रथम अध्ययन में कहा है-श्रमणोपासक को स्थूल प्राणातिपात विरमणव्रत के पांच प्रधान अतिचार जानने चाहिए, किन्तु उनका आचरण नहीं करना चाहिए। वे अतिचार ये हैं-बन्ध, वध, छविच्छेद, अतिभार और भक्तपान विच्छेद | किसी के ऊपर उसकी शक्ति से अधिक भार लाद देना अतिभार या अति भारारोपण नामक अतिचार है और अपने अधीन जीव को समय पर भोजन - पानी न देना भक्तपानबिच्छेद अतिचार है ॥ ४१ ॥ 'श्रीयस्स अणुव्वयस्स' इत्यादि । सूत्रार्थ- दूसरे अणुवन के सहसाभ्यारूपान आदि पांच अतिचार है ।४२। सत्यार्थदीपिका - पूर्वसूत्र में स्थूल प्राणातिपात विरतिरूप प्रथम अणु के बन्ध, चत्र, छबिच्छेद, अतिभार और भक्तपान विच्छेद, ये पांच अभिचार प्रतिपादन किये गए, अब दूसरे अणुवन के सहसा -
ઉપાસકદશાંગના પ્રથમ અધ્યયનમાં કહ્યું છે-શ્રમણે પાસકે સ્થૂળપ્રાણાતિ પાત વિરમણના પાંચ મુખ્ય અતિચાર જાણવા જોઇ એ પરન્તુ તેનુ ં આચરણ કરવું જોઈ એ નહી. આ અતિચાર આ પ્રમાણે છે--અન્ય વધ, વિચ્છેદ, અતિભાર અને ભક્તપાનવિચ્છેદ કેાઇની ઉપર તેની શક્તિથી વધારે જો લાદવા અતિભાર અથવા અતિભારારાપન્નુ નામક અતિચાર છે અને પેાતાના તાબા હેઠળના જીવને વખત થયે ભેજન-પાણી ન આપવા ભક્તપાનવિચ્છેદ અતિચાર છે, ૫૪૧૫
'बtree अणुsarre सदस्वन्भक्खाणाइया पंच अइयारा' इत्य. हि
સૂત્રાર્થ –બીજા અણુવ્રતના સહસાભ્યાખ્યાન આદિ પાંચ અતિચાર છે. ૪રા તાથ દીપિકા—-પૂર્વ સૂત્રમાં સ્થૂળપ્રાણાતિપાત વિરતિ રૂપ અણુવ્રતના અન્ધ, વધ, વિચ્છેદ, અતિભાર અને ભક્તાનવિચ્છેદ, એ પાંચ અતિચારાનુ
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્ર : ૨
