________________
४२६
3
नन्दीसूचे संप्रति मतिज्ञानविषये संग्रहगाथा आह
मूलम्गाहा-उग्गह ईहाऽवाओ, य धारणा एव हुंति चत्तारि ।
आभिणिबोहियनाण,-स्स भेयवत्थू समासेण ॥१॥ अत्थाणं उग्गहणं,-मि उग्गहो तह वियालणे ईहा। ववसायंमि अवायो, धरणं पुणं धारणं बिंति ॥२॥ उग्गह इक्के समयं, ईहावाया मुहुत्तमद्धं तु। कालमसंखं संख, च धारणा होइ नायव्वा ॥३॥ पुढे सुणेइ सदं, रूवं पुण पासइ अपुढे तु । गंधं रसं च फासं, च बद्धपुढे वियागरे ॥४॥ भासा समसेढीओ, सदं जं सुणइ मीसियं सुणइ । वीसेढी पुण सदं सुणेइ, नियमा पराघाए ॥५॥ ईहा-अपोह-वीमंसा, मग्गणा य गवसणा। सन्ना सई मई पन्ना, सव्वं आभिणिवोहियं ॥६॥
नहीं है । काल की अपेक्षा मतिज्ञानी सामान्यरूप से अथवा आगम की आज्ञा के अनुसार सर्वाद्धारूप निश्चयकाल को या भूत, भविष्यत, वर्तमानरूप व्यवहार काल को जानता मात्र है, उसे साक्षात् देखता नहीं है। इसी तरह भाव की अपेक्षा मतिज्ञानी सामान्यरूप से अथवा आगम की आज्ञा के अनुसार समस्त भावों को-पर्यायो को-जानतामात्र है, उन्हें देखता नहीं है ।। પ્રત્યક્ષ દેખતે નથી. કાળની અપેક્ષાએ મતિજ્ઞાની સામાન્યરૂપે અથવા આગમની આજ્ઞા અનુસાર સર્વોદ્ધારૂપ નિશ્ચય કાળને ભૂત, ભવિષ્ય વર્તમાનરૂપ વ્યવહાર કાળને માત્ર જાણે જ છે, તેને પ્રત્યક્ષ દેખતે નથી. એ જ પ્રમાણે ભાવની અપેક્ષાએ મતિજ્ઞાની સામાન્યરૂપે અથવા આગમની આજ્ઞાનુસાર સમસ્ત ભાવેને પર્યાને માત્ર જાણે જ છે, તેમને દેખતે નથી.
શ્રી નન્દી સૂત્ર
