________________
१९८
नन्दीसूत्रे तत् केवलज्ञानं द्विविधं प्रज्ञप्तम्-तद्यथा-भवस्थ-केवलज्ञानं, सिद्ध-केवलज्ञानं च।।
मूलम्-से किं तं भवत्थ केवलनाणं ? । भवत्थ-केवलनाणं दुविहंपण्णत्तं । तंजहा-सजोगि-भवत्थ- केवलनाणं च, अजोगिभवत्थ केवलनाणं च ॥ ___छाया-अथ किं तद् भवस्थ-केवलज्ञानम् ? । भवस्थ-केवलज्ञानं द्विविधं प्रज्ञप्तम् । तद् यथा-सयोगि-भवस्थ-केवलज्ञानं च अयोगि-भवस्थ-केवलज्ञानं च ॥ ___टीका-शिष्यः पृच्छति-' से कितं भवत्थ-केवलनाणं' इति, पूर्वनिर्दिष्टस्य भवस्थकेवलज्ञानस्य किं स्वरूप ? मित्यर्थः । उत्तरमाह- भवत्थ-केवलनाणं दुविहं पण्णत्तं ' इत्यादि । भवस्थ-केवलज्ञान-भवो-मनुष्यजन्म, तत्र तिष्ठतीति भवस्था, तस्य केवलज्ञानमिति विग्रहः । तद् द्विविधं प्रज्ञप्तं तीर्थकरैः कथितम् । तद् यथासुयोगि-भवस्थकेवलज्ञानम् , अयोगि-भवस्थ-केवलज्ञानमिति ॥
यह केवलज्ञान दो प्रकार का है-१ भवस्थ-केवलज्ञान और २ सिद्धकेवलज्ञान ॥
'से किं तं भवत्थकेवलनाणं' इत्यादि।
शिष्य पूछता है-हे भदन्त ! भवस्थ-केवलज्ञान का क्या स्वरूप है ? उत्तर-भवस्थ-केवलज्ञान दो प्रकार का बतलाया गया है, वह इस प्रकारएकसयोगि-भवस्थ-केवलज्ञान दूसरा अयोगि-भवस्थ-केवलज्ञान। मनुष्य जन्म का नाम यहां भव है। इस भव में रहनेवाले का जो केवलज्ञान है वह भवस्थ-केवलज्ञान है। वह भवस्थ-केवलज्ञान दो प्रकार का बतलाया गया है। सयोगि-भवस्थ-केवलज्ञान और दूसरा अयोगि-भवस्थ-केवलज्ञान।
मा विज्ञान में प्रा२नु छ-(१) ११२५-3वज्ञान भने (२) सिद्धवज्ञान.
“से किं तं भवत्थकेवलनाण' त्यादि. શિષ્ય પૂછે છે–હે ભદન્ત ! ભવસ્થ-કેવળજ્ઞાનનું શું સ્વરૂપ છે ?
ઉત્તર–ભવસ્થ-કેવળજ્ઞાન બે પ્રકારનું બતાવેલ છે. તે આ પ્રમાણે છે. (१) सयोगि-मस्थ-34शान मने (२) अयोगि-११-थ-विज्ञान. मही મનુષ્યજન્મનું નામ ભવ છે. આ ભવમાં રહેનારનું જે કેવળજ્ઞાન છે તે ભવસ્થકેવળજ્ઞાન કહેવાય છે. તે ભવસ્થ કેવળજ્ઞાન બે પ્રકારનું છે–સગિ-ભવસ્થકેવળજ્ઞાન અને બીજું અગિર્ભવસ્થ-કેવળજ્ઞાન.
શ્રી નન્દી સૂત્ર
