________________
उत्तराध्ययनसूत्रे निबंधसपरिणामो, नृशंसोऽजितेन्द्रियः ।
एतद्योगसमायुक्तः, कृष्णलेश्यां तु परिणमेत् ॥ २२ ॥ टीका-'पंचासवप्पमत्तो' इत्यादि ।
पञ्चास्रवप्रमत्तः प्राणातिपातादिषु पञ्चसु आस्रवेषु प्रमत्तः-प्रमादवान् तथा त्रिभिः मनोवाकायैः, अगुप्तिः=गुप्तरहितः, षट्सु-जिननिकायेषु, अविरतः अनिवृत्तः तदुपमर्दकत्वादितिभावः । एवंभूतः कश्चिदतीबारम्भोऽपि स्यादतआह-'तिव्वारंभपरिणओ' इति तीव्रारम्भपरिणतः तीव्रा-उत्कटा ये आरम्भाः-सावधव्यापाराः, तत्परिणतः-तत्र प्रवृत्त्या तदात्मतां गतः, तथा-क्षुद्र-दुष्टः, परेषामहितैषीत्यर्थः । तथा साहसिकः सहसा अपर्यालोच्य गुणदोषान् प्रवर्तत इति साहसिकः-चौर लुण्टकादिरित्यर्थः । नम्=पुरुषः, उपलक्षणत्वात् स्व्यादिरपि वा । अस्या अग्रिमगाथया सह सम्बन्धः ॥ २१ ॥
अब सूत्रकार लक्षणद्वार कहते हैं-जिनमें प्रथम कृष्णलेश्या का लक्षण कहते हैं-'पंचासव०' इत्यादि ।
अन्वयार्थ जो आत्मा (पंचासवप्पमत्तो-पचास्रवप्रमत्तः) प्राणीतिपात आदि पांच आस्रवों में प्रमत्त हो (तिहिं अगुत्तो-त्रिभिःअगुप्तः) मनोगुप्ति, वचनगुप्ति एवं कायगुप्ति, इन तीन गुप्तियों से जो अगुप्त हो अर्थात् इन तीन गुप्तियों से रहित हो (छसु अविरओ-षट्सु अविरतः) षटकाय के जीवों की रक्षा से जो अविरत हो (तिव्वारंभ परिणओतीव्रारंभपरिणतः) तीव्र आरंभ- उत्कटसावद्य व्यापारों में तत्पर हो (खुद्दो-क्षुद्रः) दूसरों के हित का अभिलाषी न हो (साहसिओ-साहसिकः) विनाविचारे ही हर एक काम में प्रवृत्ति करने वाला हो ॥२१॥
હવે સૂત્રકાર લક્ષણદ્વાર કહે છે. જેમાં પ્રથમ કૃષ્ણલેશ્યાનું લક્ષણ 3 छ-" पंचासव०" त्याह!
मन्वयार्थ यात्मा पंचासवप्पमत्तो-पंचास्रवप्रमत्तः प्रातिपात या याय मास्वामी प्रमत्त डेय, तिहिं अगुत्तो-त्रिभिः अगुप्तः भनाति, क्यन. પ્તિ અને કાયગુપ્તિ આ ત્રણ ગુપ્તિથી જે અગુપ્ત હોય, અર્થાત્ से त्र अस्तियाथी २हित य छसु अविरओ-षट्सु अविरतः षट्४ायना वनी रक्षाथी रे विरत डाय, तिव्वारंभपइणओ-तीव्रारंभपरिणतः तीन मा-कृष्ट सावध व्यापारीमा ५२ डाय, खुद्दो-क्षुद्रः मायाना तिना मलिताषी नाय, साहसिओ-साहसिकः १२ वियाये ४ ४२४ मिमां પ્રવૃત્તિ કરવાવાળા હાય પારા
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૪
