________________
६०४
उत्तराध्ययनसूत्रे
रसगन्धस्पर्श परिणामलक्षणं तत्, वर्णद्वारं, रसद्वारं, गंधद्वारं, स्पर्शद्वारं, परिणामद्वारं लक्षणद्वारं चेत्यर्थः । तथा स्थानं - स्थानद्वारम् स्थिति- स्थितिद्वारम्, गतिं = गतिद्वारम्, आयु: - आयुर्द्वारं मे मम समीपे शृणुत ॥२॥
तत्र नामद्वारमाह
मूलम् - किहा नीला यँ काऊ ये, तेऊ पैम्हा तहे ये । सुक्कलेसा ये छेंडा य, नामाई तु जैहक्कमं ॥३॥
छाया - कृष्णा नीला च कापोती च, तेजः पद्मा तथैव च । शुक्ललेश्या च षष्ठी च, नामानि तु यथाक्रमम् ||३||
टीका- 'किण्हा' इत्यादि । गाथेयं सुगमा ॥ ३॥
गतं प्रथमं नामद्वारं द्वितीयं वर्णद्वारमाह, तत्रादौ कृष्णलेश्याया वर्णः प्रोच्यतेमूलम् - जीमूय निद्धसंकासा, गवेल - रिट्ठग सन्निभा । खंजर्णनयननिभा, किण्हलेसा उं वण्णओ ॥ ४ ॥
( ठाणं ठिई गई चाउं स्थानं स्थितिं गतिं च आयुः) स्थान द्वारसे, स्थिति द्वारसे, गतिद्वार से तथाआयुद्वार से करूंगा । सो तुम इन्हें ( मे मे ) मुझसे ( सुणेह - शृणुत ) सुनो ॥ २ ॥
अब प्रथम नामद्वार को सूत्रकार कहते हैं - ' किन्हा ' इत्यादि । ( किण्हा - कृष्णा० ) कृष्णालेश्या, नीललेश्या, कापोतीलेश्या, तेजोलेश्या, पद्मलेश्या तथा छठवीं शुक्ललेश्या । ये यथाक्रम लेश्याओं के छह नाम हैं । यही नाम द्वार हैं ॥ ३॥
अब दूसरा वर्ण द्वार कहते हैं जिसमें प्रथम कृष्णलेश्या का वर्ण रसद्वाश्थी, गंधद्वारथी, स्पर्श द्वारथी, परिणामद्वारथी, ठाणं ठिहं गई बाउं स्थानं स्थितिं गतिं च आयुः स्थानद्वारथी, गतिद्वारथी, तथा आयुद्वारथी उरीश. तभेो खेने मे-मे भारी पाथी सुणेह श्रृणुत सी ॥ २ ॥
हवे प्रथम नाभद्वारने सूत्रअर हे छे - " किण्हा " इत्यादि ।
मन्वयार्थ – किण्हालेहा - कृष्णलेश्या सॄष्णुवेश्या, नीससेश्या, अपोतिलेश्या, તેજોલેશ્યા, પદ્મલેશ્યા, તથા છઠી શુકલ લેશ્યા એ યથા ક્રમ વેશ્યાઓનાં છ नाभ छे. मान नाम द्वार छे. ॥ 3 ॥
હવે ખીજું વણુ દ્વાર કહે છે પ્રથમ કૃષ્ણવેશ્યાનું વર્ણ કહે છે——
उत्तराध्ययन सूत्र : ४