________________
५३६
उत्तराध्ययनसूत्रे मूलम्-फासे अतित्ते य परिग्गम्मि , सत्तोवसत्तो न उवेई तुहिं ।
अतुढिदोसेण ढुंही परस्से, लोभाविले आर्ययई अदत्तं ॥८॥ छाया--स्पर्शे अतृप्तश्च परिग्रहे, सक्तोपसक्तो न उपैति तुष्टिम् ।
अतुष्टिदोषेण दुःखी परस्य, लोभाविलः आदत्ते अदत्तम्।।८१॥ टोका-'फासे अतित्ते' इत्यादि--
स्पर्श अतृप्तश्च परिग्रहे-परिग्रहविषये स्पर्शे, सक्तोपसक्तस्तुष्टि नोपैति, अतुष्टि दोषेण दुःखी सन् लोभाविलः परस्य अदत्तम् शोभनस्पर्श वस्त्रादिकं वस्तु आदत्ते, शेष व्याख्या पूर्ववत् ॥ ८१ ॥ मूलम्-तण्हाभिभूयस्स अदत्तहारिणो, फासे अतित्तस्स परिगहे थे। मायांमुसं वर्ल्डई लोभदोसा, तत्थावि दुक्खी नै विमुच्चई से ॥२॥ जाता है तो उसको उसके बिना एक क्षण भी सुख नहीं मिलता है। तथा उसके उपयोग करते समयमें भी जैसी उससे तृप्ति होनी चाहिये वह नहीं होती है। अतः अतृप्तिजन्य दुःख उस समयमें भी इसको होता रहता है ।।८०॥ ___ 'फासे अतित्ते' इत्यादि।
स्पर्श विषयमें अतृप्त प्राणी उस स्पर्श विषयको ग्रहण करनेमें अत्यन्त आसक्त बन कर कभी भी सन्तोषको प्राप्त नहीं होता है। इस तरह अतुष्टिके (असंतोषरूप) दोषसे दुःखित बना हुआ वह प्राणी लोभसे मलिन चित्त होकर परकी सुन्दर स्पर्शवाली वस्तुको विना दिये ही ग्रहण करने लग जाता है ॥८॥ તેના વગર એક ક્ષણ પણ સુખ મળતું નથી. તથા તેને ઉપયોગ કરતી વખતે પણ એને જેવી તૃપ્તી થવી જોઈએ તે થતી નથી. આથી અતૃપ્તિ જન્ય દુઃખ એ સમયમાં પણ એને થતું રહે છે. ૮૦ના
"फासे अतित्त" त्या !
સ્પર્શના વિષયમાં અતૃપ્ત પ્રાણી એ સ્પર્શ વિષયને ગ્રહણ કરવામાં અત્યંત આસકત બની કદી પણ સંતેષને પ્રાપ્ત થતું નથી. આ રીતે અતહીના દષથી દુઃખીત બનેલો એ પ્રાણ લેભથી મલિન ચિત્ત બનીને બીજાની સંદર સ્પર્શવાળી વસ્તુને વગર આચ્ચે જ ગ્રહણ કરવા લાગી જાય છે, ૮૧
उत्तराध्ययन सूत्र:४
