________________
३५४
उत्तराध्ययनसूत्रे
इयं । तं पढमसमएबद्धं, बिइयसमए वेइयं, तइयसमए निजिपणं, तं बद्धं पुढे उदीरियं वेइयं निज्जिण्णं सेयाले य अकम्मया च भवइ ॥ सू० ७१ ॥
छाया--प्रेमद्वेषमिथ्यादर्शनविजयेन भदन्त ! जीवः किं जनयति ?। प्रेमद्वेषमिथ्यादर्शन विजयेन ज्ञानदर्शनचारित्राराधनायै अभ्युत्तिष्ठते । अष्टविधस्य कर्मणः कर्मग्रन्थिविमोचनायै, तत्पथमतया यथानुपूर्वि अष्टाविंशतिविधं मोहनीयं कर्म उद्घातयति । पञ्चविधं ज्ञानावरणीयं, नवविधं दर्शनावरणीयं, पञ्चविधम् , अन्तरायम् , एतानि त्रीण्यपि सत्कर्माणि युगपत् क्षपयति । ततः पश्चात् अनुत्तरम् अनन्तं कृत्स्नं प्रतिपूर्ण निरावरणं वितिमिरं विशुद्धलोकालोकप्रभावकं केवलवरज्ञानदर्शनं समुत्पादयति । यावत् सयोगी भवति तावच ऐपिथिकं कर्म बध्नाति, सुखस्पर्श, विसमयस्थितिक, तत् प्रथमसमये बद्धं, द्वितीयसमये वेदितं, तृतीयसमये निर्माण तबद्धं स्पृष्टम् , उदीरितं, वेदित निर्जीणम् एष्यत्काले अकर्म चापि भवति ॥७१॥
टीका--'पेज्जदोषमिच्छादसणविजएणं' इत्यादि
हे भदन्त ! प्रेमद्वेषमिथ्यादर्शनविजयेन प्रेम-रागः, द्वेषः-अप्रीतिरूपः, मिथ्यादर्शनं-मिथ्याज्ञानरूपं मिथ्यात्वं, तानि प्रेमद्वेषमिथ्यादर्शनानि तेषां विजयः प्रेमद्वेषमिथ्यादर्शनविजयस्तेन जीवः किं जनयति ? । भगवानाह-हे शिष्य ! रागद्वेषमिथ्यादर्शनविजयेन जीवो ज्ञानदर्शनचारित्राणामाराधनायै अभ्युत्तिष्ठते=
क्रोधादि कषायोंका विजय रागद्वेष और मिथ्यादर्शनके विजय किये विना नहीं हो सकता है. अतः अब इकहत्तरवे बोलमें उनके विजयके विषयमें कहते हैं-'पेज्जदोस०' इत्यादि।
अन्वयार्थ-(भंते पेज्जदोसमिच्छादसण विजएणं जीवे कि जणेइभदंत ! प्रेमद्वेषमिथ्यादर्शनविजयेन जीवः किं जनयति) हे भगवन् ! प्रेमराग तथा द्वेष एवं मिथ्या दर्शनके विजयसे जीवको क्या लाभ होता है ? उत्तर-(पेजदोसमिच्छादसणविजएणं नाणदंसणचरित्ताराहणयाए
ક્રોધાદિક કષાનો વિજય રાગ દ્વેષ અને મિથ્યાદર્શન વિજય કર્યા વગર થઈ શકતું નથી, આથી હવે એકેતેરમાં બેલમાં એમના વિજયના વિષયમાં ४ छ-"पेन्जदोस" त्याहि।
अन्वयार्थ-भंते पेज्जदोसमिच्छादसण विजएणं जीवे कि जणेइ-भदन्त प्रेमद्वेषमिथ्यादर्शनविजयेन जीवः किं जनयति के भगवान! प्रेम, २१ गते
व तथा मिथ्याशिनयी ने शुसास थाय छे ? उत्तर-पेज्जदोसमिच्छादसणविजएणं नाणदसणचरित्ताराणयाए अब्भुठेइ - प्रेमद्वेषमिथ्यादर्शनविजयेन
उत्तराध्ययन सूत्र:४
