________________
७५०
उत्तराध्ययनमः (४) पद्मावती
(वसन्ततिलकात्तम् ) पद्मावतीति समुवाच विनावधूटी, शोभा न काचन नरस्य भवत्यवश्यम् । नो केवलस्य पुरुषस्य करोति कोऽपि, विश्वासमेष विट एवं भवेदभार्यः ।। - देवरजी! तुम यह क्या नवीन रीत चला रहे हो। तुम तो हरिवंश के एक विभूषण हो, अतः जबतक अपना एक उत्तराधिकारी तुम उत्पन्न नहीं कर देते हो तबतक यह हरिवंशविभूणता कैसी । मुनिसुव्रतनाथ भी तो इसी वंश के विभूषण हुवे हैं । उन्होंने अपना विवाह करके ही पश्चात् मुनि दीक्षा धारण की है। वे गृहस्थ थे और उनके अनेक पुत्र भी थे । पश्चात् दीक्षित होकर मुक्ति प्राप्त की है ॥१॥ चौथी पद्मावती कहती है--
( वसन्ततिलका) पद्मावतीति समुवाच विनावधूटी, शोभा न काचन नरस्य भवत्यवश्यम् नो केवलस्य पुरुषस्य करोति कोजप, विश्वासमेष विट एव भवेदभार्यः॥१॥
पद्मावती कहती है कि हे देवर । स्त्री के विना मनुष्य की कोई शोभा नहीं है और स्त्री रहित-पुरुष का कोई विश्वास भी नहीं करता है। तथा विना स्त्री का पुरुष विट (नपुसक) ही कहलाता है ॥१॥
દેવરજી ! તમે આ તે કેવી નવી રીત ચલાવી રહ્યા છે, તો તે હરિવંશના એક વિભૂષણ છે. આથી જ્યાં સુધી તમો તમારે એક ઉત્તરા ધિકારી ઉત્પન્ન નહિ કરો ત્યાં સુધી આ હરિવંશની વિભૂષતા કેવી? મુનિ સુવ્રતનાથ પણ આજ વંશના એક વિભૂષણ થયા છે. તેઓએ પિતાનો વિવાહ કરીને પાછળથી મુનિ દીક્ષા ધારણ કરેલ છે. તેઓ ગૃહસ્થ હતા અને તેમને અનેક પુત્ર પણ હતા. પછીથી દીક્ષિત થઈને તેમણે મુકિત પ્રાપ્ત કરેલ છે. તેના ચાથી પાવતી કહે છે
__ (वसन्ततिast) पद्मावतीति समुवाच विना वधूटी, शोभा न काचन नरस्य भवत्यवश्यम् । नो केवलस्य पुरुषस्य करोति कोऽपि, विश्वासमेष विटएव भवेदभार्यः ।।
પદ્માવતી કહે છે કે, હે દેવરજી! સ્ત્રીના વગર મનુષ્યની કઈ શેભા નથી. અને સ્ત્રી વગરના પુરૂષને કેઈ વિશ્વાસ પણ કરતું નથી. તથા સ્ત્રીના વગરને પુરૂષ વિટ (નપુંસક) જ કહેવાય છે. આવા
उत्त२॥ध्ययन सूत्र : 3
