________________
७०८
उत्तराध्ययनसूत्र क्ष्मारि व तत्र समागता। तदा तस्याः सखी मालती अङ्गल्या सर्वान् भूपान् दर्शयन्ती तामुवाच-सखि ! एने भूचराः खेचराः सर्वेऽपि राजानो भवतीं वरीतुं समुपागताः। तदेषां वैदग्ध्यं वीक्ष्य समीहितं वृणोत्। ततः सा राजन्यकाभिमुखी भूत्वा सर्वान् प्रति मधुरेण स्वरेण सरस्वतीय प्रश्न कृतवती । तस्याः प्रथ श्रुत्वा सर्वेऽपि नृपा नृपपुत्राश्च प्रश्नोत्तरं दातुमसमर्था लज्जया नतशिरसो भुवं विलोकयन्तो मौनमालम्ब्य संस्थिताः । केचिदेवं परस्परं प्रोचुः-इयमप्रतिमरूपेणास्माकं मनो हृतवती । हृते मनसि कथं सक्ता भवेमोत्तरप्रदाने। ततो जितलक्ष्मी की तरह प्रीतिमती राजकुमारी विभूषित होकर अपनी दासी एवं ससियों से घिरी हुई होकर आ पहुंची। साथ में रही हुई उसकी सखी मालती ने आये हुए उन समस्त राजाओं को अपनी अंगुली के इशारे से बताती हुई पीतमती से कहा-सखि ! देखो ये जितने भी राजा राजकुमार एवं विद्याधर यहां उपस्थित हुए हैं वे सब आपको वरण करने की अभिलाषा से ही यहां आये हुए हैं इसलिये इन में से जो आपको योग्यरुचे उसको ही आप वरण कर कृतार्थ करें। इसप्रकार मालती ने ज्यों ही राजकुमारी से कहा-कि वह उसीसमय उन राजाओं के समक्ष खडी उनसे सरस्वती के समान मधुरस्वर से प्रश्न करने लगी। उसके प्रश्न को सुनकर समस्त नृप एवं उनके पुत्र प्रश्नों के उत्तर देने में अपनी २ असमर्थता जानकर लज्जा के मारे शिर नीचा करके जमीन की तरफ देखने लगे और चुप रहे। कितनेक जन परस्पर इस प्रकार कहने लगे-भाई देखो तो सही इसने जब अपने असाधारण रूप से એટલામાં જ ત્યા સાક્ષાત લક્ષમીની માફક પ્રીતિમતી રાજકુમારી વિભૂષિત બનીને પોતાની ઘાસીઓ અને સખીથી ઘેરાયેલી ત્યાં આવી પહોંચી. સાથમાં રહેલી તેની સખી માલતીએ આવેલા સઘળા રાઓને પોતાની આંગળીના ઇશારાથી બતાવીને પ્રીતિમતીને કહ્યું- સખી! જુઓ ! આ જેટલા પણ રાજા રાજકુમાર અને વિદ્ય ધર અહીં આવ્યા છે તે સઘળા આપની સાથે પોતાના લગ્નની અભિલાષાથી અહીં આવેલ છે. આ કારણે આમનામાંથી જે આપને યોગ્ય લાગે એના ગળામાં વરમાળા આરોપિ. આ પ્રમાણે જયારે માલતીએ રાજકુમારીને કહ્યું એટલે તે એજ સમયે એ રાજાઓની સામે ઉભી રહીને એમને સરસ્વતીની માફક મધુર સ્વથી પ્રસન્ન કરવા લાગી. એના એ પ્રશ્નને સાંભળીને સઘળા રાજાએ તથા એમના પુત્ર પ્રશ્નનો ઉત્તર આપવામાં પિતાની અસમર્થતા જાણીને લજજાના માર્યા મેટું નીચું કરીને જમીનની તરફ જેવા લાગ્યા અને ચુપ રહ્યા. કેટલાક તે અંદરે અંદર આ પ્રમાણે કહેવા લાગ્યા
उत्त२॥ध्ययन सूत्र : 3
