________________
१३३
प्रियदर्शिनी टीका अ. १८ स्वकथने प्रमाणप्रतिपादनम् तद्विना नास्तीष्टसिद्धिरिति । इदमप्पयुक्तमेव-ज्ञानमन्तरेण हेयोपादेयनिवृत्तिप्रवृत्त्यसंभवात् । ज्ञानं विना कष्टानुष्ठानं पशुकृतमिव व्यर्थमेव स्यात् । अतोऽज्ञानवादिमतमप्ययुक्तम् । एषां चतुर्णा त्रिषष्टयधिकशतत्रयभेदाः । तत्र क्रियावादिनोऽशीत्यधिकशतसंख्यकाः, अक्रियावादिनः चतुरशीतिसख्यका वैनयिका द्वात्रिशत् । अज्ञानवादिनश्च सनषष्टिसंख्यकाः। एते सर्वे कुत्सितं भाषन्ते । अत एषां मतं सर्वथाऽनुपादेयमेव । 'मेयने 'पभाई' इत्यत्र कवचनमार्फत्वात् ॥२३॥
न चैतत्स्वाभिप्रायेणोच्यते, इत्याहमूलम्-इई पाउकरे बुद्धे, नायए परिनिव्वुडे ।
विज्जाचरणसंपन्ने, सच्चे सच्चपरक्कमे ॥२४॥ छाया-इति प्रादुरकार्षीदबुद्धां, ज्ञातकः परिनिर्वृतः ।
विद्याचरणसंपन्नः सत्यः सत्यपराक्रमः ॥२४॥ टीका--'इइ' इत्यादि।
बुद्धः-ज्ञाततत्वः परिनिर्वृतः कषायानल विध्यापनात्परि समन्तात् शीती. भूतः, विद्याचरणसंपन्नः-विद्याचरणाभ्यां क्षायिकज्ञानचारित्राभ्यां संपन्नः-युक्तः, ही करने में इष्टसिद्धि निहित है, इसके विना नहीं । सो ऐसी मान्यता भी ठीक नहीं है क्यों कि ज्ञान के विना तपरूप कष्टों का अनुष्ठान करना अज्ञानमूलक होने से पशुक्रिया के समान व्यर्थ है । इन क्रिया अक्रिया, वैनयिक तथा अज्ञानी के भेद तीनसौतिरसठ ३६३ हैं। क्रियावादीके भेद एकसौ अस्सी १८०, अक्रियावादी के भेद चोरासी ८४, विनयवादी के भेद बत्तीस ३२, तथा अज्ञानवादी के भेद सडसठ ६७ हैं । इन सबकी मान्यताएँ युक्तियुक्त नहीं हैं, अतः इनका कथन कुत्सित कथन है। इसी लिये इनका मत जीवो को उपादेय नहीं है ॥२३॥ કાણ કરી શકે છે? આ કારણે તપ કરવામાં જ ઈષ્ટસિદ્ધિ નિહિત છે. આના વગર નહીં. તે આવી માન્યતા પણ બરાબર નથી. કેમકે, જ્ઞાન વગર તારૂપ કાનું અનુષ્ઠાન કરવું તે, અજ્ઞાનથી ભરેલું હોવાથી પશુક્રિયા પ્રમાણે વ્યર્થ છે. 241 लिया, महिया, वैनयि तथा अज्ञानाना से (363) सो वेस: छ. डियाવાદીના ભેદ એકસો એસી (૧૮૦) છે. અકિયાવાદીના ભેદ ચોર્યાસી (૮૪) છે, वैनयिन से। (३२) मत्रीस छ. तथा अज्ञानवाहीमाना सस (६७) छ. આ સહુની માન્યતાઓ યુક્તિયુક્ત નથી. આથી એમનું કથન કુત્સિત કથન છે. આ કારણે એમનો મત જીવોને ઉપાદેય નથી. ર૩
उत्त२॥ध्ययन सूत्र : 3
