________________
६०
उत्तराध्ययनसूत्रे
स्वामिन् ! आज्ञापयतु भवान् यथा तस्करं गृह्णामि । राजा प्राह - सप्तदिवसाभ्यन्तरे तस्करग्रहणं न करोषि चेत् तदा प्राणान्तिकदण्डं दास्यामि । ततोऽसौ कुमार चौरनिग्रहार्थं निर्गच्छन् राजानं वन्दित्वा परितस्तन्नगरं बभ्राम । मठेषु, प्रपासु वेश्यागृहेषु, मद्यपायिस्थानेषु, द्यूतस्थानेषु चत्वरेषु, शून्यशालासु चतुष्पथेषु, उद्यानेषु वनेषु चौरगवेषणं कुर्वतस्तस्य पड़ दिवसा अतीताः, न क्वचिदसौ चौरं दृष्टवान् । सप्तमे दिवसे नगराद् बहिर्गत्वा स क्वचिद् वृक्षतले स्थितश्चिन्तयति-मम शिरच्छेदो जैसे वचन सुने तो अगडदत्त ने खडे होकर उसी समय राजा से अदम्य उत्साह के साथ हाथ जोड़कर कहा हे स्वामिन् ! यदि आज्ञा होवे तो मैं चोर को पकड़ कर ला सकता हूं । राजाने कहा- बड़ी अच्छी बात है, परंतु इसमें शर्त यह है कि सात७ दिनके भीतर २ ही चोर पकड़ा जाना चाहिये तभी तुम्हारी वीरता है, अन्यथा प्राणान्तिक दंडके भागी होना पडेगा, बोलो यह शर्त मंजूर है ? अगडदत्तने निर्भय होकर इस शर्तको स्वीकार कर लिया, और उसी वख्त वह वहां से चोर को पकड़ ने के लिये निकल गया । उसने नगर के चारों ओर घूमना शुरू कर दिया । कोई सा भी ऐसा स्थान नहीं बचा कि जहाँ इसने चक्कर न लगाये हों । क्या मठ, क्या प्याउ, क्या वेश्यालय, क्या दारुपीठा, क्या जुआरियों के स्थान, क्या चत्वर-चोरा, क्या शून्यशाला, क्या चतुष्पथ, क्या उद्यान, क्या वन सब में खूब यह घूमा । लगातार घूमते २ इसको छह दिन हो गये परन्तु चोर का कहीं भी ठीकाना नहीं पडा । सातवाँ दिन जब लगा तब यह
ઉભા થઇને ઉત્સાહ સાથે રાજાને હાથ જોડીને કહ્યુ, સ્વામિન્ ! આજ્ઞા મળે તે હું ચાર લેાકેાને પકડીને હાજર કરી દઉં. રાજાએ કહ્યું-ઘણી સારી વાત છે, પરંતુ આમાં શરત એ છે કે-સાત દિવસની અંદર અંદર ચારો પકડાઇ જવા જોઇએ. ત્યારે જ તમારી વીરતા છે. તેમ ન થતાં પ્રાણાન્તિક દંડ તમારે ભાગવવા પડશે. કહેા આ શરત મંજુર છે ? અગડદત્ત નિર્ભય રીતે એ શરતના સ્વીકાર કર્યાં. અને એજ વખતે તે ચારને પકડવા માટે ત્યાંથી નિકળી પડયા. તેણે નગરમાં ચારે તરફ ફરવાનું શરૂ કર્યું. કાઈ પણ એવું स्थान न रह्युं } त्यां मे न य होय. भह, परम, वेश्यालय, हाइनां थीठां, જુગારીઓના અડ્ડાઓ, ચોરાએ નિર્જન સ્થાના, ચતુષ્પથ, ઉદ્યાન, જંગલ દરેક સ્થળાએ તે ખૂખ રખડયા, આ રીતે રખડતાં રખડતાં છ દિવસ વિતી ગયા. પરંતુ ચારનું કાઈ ઠેકાણું હાથ ન લાગ્યું. સ્રાતમે દિવસે એ નગરની બહાર
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
