________________
"
प्रियदर्शिनी टीका. अ० ११ गा. ७-८ अविनीतत्वस्य चतुर्दश कारणानि ५२५ तीत्यर्थः । ननु द्रव्यभावसंयोग विप्रमुक्ताः साधवः कुत्रापि केनापि सह मैत्री = स्नेहभावं न कुर्वन्ति, किन्तु समभावसंपन्ना भवन्ति, नहि तेषां कोऽपि मित्रम् च कोऽपि शत्रुः - तर्हि - मित्तिज्जमाणो वम ' इति कथमुक्तम् इति चेदुच्यते - दीक्षाग्रहणसमये षड्जीवनिकायेषु मनोवाक्कायै मैत्री = हितकारिता बुद्धिं साधवः स्वीकुर्वन्ति, पश्चात् शिथिलाचारित्वेन षड्जीवनिकायोपमर्दने सति कश्वित्तां परित्यजति, तदभिप्रायेण 'मित्तिज्जमाणो वमइ ' इत्युक्तम् । यद्वा-यदि कश्चित साधर्मी वदति -अहं तव प्रतिलेखनादिकं करोमि, तदाऽसौ प्रत्युपकार भीरुतया ब्रवीति अलं
करके भी पश्चात् उसका वमन कर देना ३ ( सुयं लध्धूण मज्जइ - श्रुतं लब्ध्वा माद्यति ) आगम को पढ़कर गर्व करना | ४ |
शंका -- साधु जब द्रव्यसंयोग एवं भावसंयोग से रहित होते हैंतब उनका किसी भी पदार्थ के साथ मैत्रीभाव तो होता नहीं है । समभाव ही वे सर्वत्र धारण करते हैं । फिर " मितिज्जमाणो मह ऐसा जो पाठ सूत्रकार ने कहा है सो क्यों कहा है ? |
उत्तर -- जब वे दीक्षा धारण करते हैं-मुनि हो जाते हैं - तब वे उस समय षट्जीवनिकायों में मन, वचन एवं काय से मैत्रीभाव को हितकारि बुद्धि को अंगीकार करते हैं पश्चात् जब शिथिल आचारवाले हो जाते हैं तब षट्जीवनिकायके उपमर्दन नाश होनेपर जो मुनि उस मैत्री भाव - हितकारी बुद्धि का परित्याग कर देते हैं। इस अभिप्राय से “मित्ति ज्जमाणो वमइ " ऐसा सूत्रकारने कहा है । अथवा जिस समय कोई
मित्रता गांधीने तेने पाणथी तोडी नाणवी, सुयं लभ्घुण मज्जइ - श्रुतं लब्ध्वा माद्यति (४) आगमने शीजीने गर्व हुवा.
શંકા—જ્યારે સાધુ દ્રવ્યસંચાગ અને ભાવસ યાગથી રહિત હાય છે, ત્યારે કાઈ પણ પદાર્થ સાથે તેને મૈત્રિભાવ હાતા નથી–દરેક પ્રત્યે તેને समभाव होय छे तो पछी " मित्तिज्जमाणो वमइ ” એવા જે પાઠ સૂત્રકારે કહ્યો છે તેનું પ્રત્યેાજન શું ?
ઉત્તર—જ્યારે તેઓ દીક્ષા ધારણ કરે છે–મુનિ અને છે-ત્યારે તેઓ છ કાયના જીવા પ્રત્યે મન, વચન અને કાયાથી મૈત્રિ ભાવ હિતકારક બુદ્ધિને અંગીકાર કરે છે. પણ જ્યારે તે શિથિલાચાર વાળા થાય છે ત્યારે છ કાયાના જીવાતું ઉપમદન (નાશ) થાય ત્યારે કાઈ કાઈ મુનિ તે મૈત્રિભાવ–હિતકારી वृत्तिना परित्याग पुरी हे छे. ते आर सूत्रारे " मित्तिज्जमाणो એવું કહેલ છે. અથવા જ્યારે કેાઈ અધી મુનિ એમ કહે છે કે “હું
वमइ
ܙܪ
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
ܕܕ
