________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० १० गौतम प्रति सुधर्मस्वामिनउपदेशः ८९ श्रुतिः-उत्तमः-वीतरागप्रणीतत्वात् प्रधानो यो धर्मस्तस्य श्रुतिः-श्रवणं, 'हु' निश्चयेन दुर्लभा । कस्मात् ? इत्याह-'कुतिथिनिसेवए ' इत्यादि । यतो जना= लोकः कुतीथिनिषेवकः कुतीर्थानि शाक्यौलूक्यादि प्ररूपितानि विद्यन्ते येषाम् , अनुष्ठेयतया स्वीकृतत्वात् , ते कुतीथिनस्तेषां निषेवको भवति । कुतीथिनो हि यशः सत्काराधभिलाषवन्तो भवन्ति, यदेव प्राणिनां प्रियं मनोज्ञविषयसेवनादि, तदेवोपदिशन्ति, तत्तीथिनामपि तथाविधवात् । अतस्तेषां सेवा सुकरा, तस्मात्
'अहीणपंचंदियत्तं ' इत्यादि।
अन्वयार्थ-यदि किसी तरह से (से-सः) जीवको (अहीणपंचं. दियत्तंवि लहे-अहीनपंचेन्द्रियत्वमपि लभेत् ) पाँचों इन्द्रियोंकी परि पूर्णता भी प्राप्त हो गई तो फिर उसके लिये ( उत्तमधम्मसुई उ दुल्लहाउत्तमधर्मश्रुतिस्तु दुर्लभा ) वीतरागप्रणीत धर्म का श्रवण करना भी दुर्लभ है । क्यों कि (कुतित्थिनिसेवए जणे – कुतीर्थिनिषेवको जनः) आर्यदेश में उत्पन्न हुआ भी मनुष्य इन्द्रियों की परिपूर्णता के सद्भाव में कुतीर्थिकोका उपासक हो जाता है । इनकी सेवा करनेवाला मनुष्य उत्तम धर्म के श्रवण से इसलिये वंचित रहा करता है कि उनकी इच्छानुसार ही उसको उपदेश देते हैं। कारण कि वे स्वयं यश सत्कार पानेकी अभिलाषावाले होते हैं। इसलिये प्राणियोंको जो प्रिय मनोज्ञ विषयादि का सेवन है उसको ही वे अपने उपदेश में पुष्ट करते हैं । इसलिये ऐसे जनोंकी सेवा लोकको सुलभ है-दुर्लभ नहीं है। अतः हे (गोयम-गौतम)
“ अहीणपंच दियत्त छत्याहि. __ मन्या -ने । ५७ रीते से-स: २१॥ ने अहीण पंचिं दियत्तवि लहे-अहीनपंचेन्द्रियत्वमपि लभेत् पाये छन्द्रियानी परिपूर्ण ५ प्रास थाय तो पण तने उत्तमधम्मसुई उ दुल्लहा-उत्तमधर्मश्रुतिस्तु दुर्लभा वीतरामात उत्तम धमनु श्रवण ४२वानु हुनडाय छे. ४२११ , कुतिथिनिसेवए जणेकुतीथि निषेवको जनः सा देशमा म पाम। छत तमा धन्द्रियोनी परिપૂર્ણતા હોવા છતાં પણ મનુષ્ય કુતીથિકે ઉપાસક બની જાય છે. તેમની સેવા કરનારા મનુષ્ય ઉત્તમ ધર્મના શ્રવણથી વંચિત રહે છે. કારણ કે તેઓ તેમની ઈચ્છાનુસાર જ તેમને ઉપદેશ આપે છે. તેઓ પિતે જ યશ, સત્કાર મેળ. વવાને માટે આતુર હોય છે. તેથી પ્રાણીઓને જે વિષય આદિનું સેવન પ્રિય લાગે છે તેને જ તેમના ઉપદેશમાં તેઓ પુષ્ટી આપે છે. તે કારણે તેવા सोहीनी सेवा ने भाटे सुखम छ-हुन नथी, तथा गोयम-गौतम गौतम उ० ६२
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
