________________
४८०
उत्तराध्ययनसूत्रे ते हि अत्यन्ताल्पबोधतया तत उद्धृता अपि प्रायो विशिष्टं मानुषादि भवं न प्राप्नुवन्ति । तस्माद् हे गौतम ! समयमपि मा प्रमादयेः शेष व्याख्या पूर्ववत्॥९॥
मूलम्बेइंदियकायमइंगओ, उक्कोसं जीवो उ संवसे । कालं संखिंज्जसन्नियं, समयं गोयम मा पमायए ॥ १०॥ छाया-द्वीन्द्रियकायमतिगतः उत्कर्षतो जीवस्तु संवसेत् ।
कालं संख्येयसंज्ञितं, समयं गौतम ! मा प्रमादयेः ॥१०॥ टीका-'बेइंदियकायमइगओ'-इत्यादि ।
तथा-द्वीन्द्रियकायमतिगत: वे इन्द्रिये-स्पर्शन रसनाख्ये येषां ते द्विन्द्रियाः -कृम्यादयः, तत्कायम् अतिगतः, जीवस्तु उत्कर्षतः संख्येयसंज्ञितं-संख्यातवर्षसहस्रात्मकं कालं संवसेत् , तस्मात् हे गौतम ! समयमपि मा प्रमादयेः ॥१०॥ काल का अन्त दुष्कर है ' ऐसा समझना चाहिये। इतने काल तक यह जीव साधारण वनस्पतिकाय में उत्कृष्ठ की अपेक्षा रहता है ! ये जीव भी अत्यन्त अल्प बोधवाले होनेकी वजहसे वहांसे निकलकर भी प्रायः विशिष्ट मनुष्य आदि भवको नहीं प्राप्त करते हैं । इसलिये हे गौतम प्राप्त इस मनुष्यभवका एक समय भी प्रमादसे व्यतीत नहीं करो ॥९॥
'बेइंदियकायमगओ 'इत्यादि।
दीन्द्रिय स्पर्शन रसन रूप दो इन्द्रिय वाले कृमि आदि जीवों के शरीर में रहने वाला यह जीव वहां उत्कृष्ट की अपेक्षा संख्यात हजार वर्ष प्रमाण काल रहता है । इसलिये हे गौतम ! मनुष्य भव का एक भी समय प्रमाद में व्यतीत मत करो ॥ १० ॥ કાળને અન્ત દુષ્કર છે ” તે જીવ ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષા એટલા કાળ સુધી સાધારણ વનસ્પતિ કાયમાં રહે છે. તે જ પણ અત્યંત અપ બેધવાળા હોવાથી ત્યાંથી નીકળીને પણ સામાન્ય રીતે મનુષ્ય આદિ વિશિષ્ટ ભવને પામતા નથી. તેથી તે ગૌતમ! મહા મુશ્કેલીમાં મળેલા આ મનુષ્યભવને એક સમય પણ પ્રમાદમાં व्यतीत नरीश. ॥॥
“बेइंदियकायमइगओ" त्याह
સ્પર્શન અને રસના એ બે ઈન્દ્રિયોથી યુક્ત કૃમિ આદિ જીવેના શરી૨માં રહેનાર તે જીવ ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષાએ સંખ્યાત હજાર વર્ષ પ્રમાણુ કાળ સુધી ત્યાં રહે છે. તેથી હે ગૌતમ! મનુષ્ય ભવને એક પણ સમય પ્રમાદમાં વ્યતીત ન કરશે. તે ૧૦
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
