________________
उत्तराध्ययनसूत्रे स्पार्थिवानाम् नमयितृत्वं विना समर्थभूपत्वं नोपपद्यत इति कारणम् । तथा चानमत् पार्थिवान्-अविजित्य भवतोऽभिनिष्क्रमणं मदुक्तहेतुकारणाभ्यामनुचितं भवतीति प्रतिबोधित इति भावः। नमिनमिनामकः, राजर्षिः, ततः तदनन्तरं, देवेन्द्रम् इदमब्रवीत् उक्तवान् ॥ ३३ ॥
जो सहस्तं सहसाणं, संगामे दुज्जए जिणे। एंगं जिणेज अप्पाणं, ऐस से परेमो जैओ ॥ ३४॥ छाया-यः सहस्रं सहस्राणां, संग्रामे दुर्जये जयेत् ।
एकं जयेदात्मानम् , एष तस्य परमो जयः ॥ ३४ ॥ टीका-'जो सहस्सं ' इत्यादि ।
दुर्जयेन्यत्र जय प्राप्तिर्दुर्लभा, स दुर्जयस्तस्मिन् , संग्रामे सुभटैः सह युद्धे, यः कश्चित् सहस्राणां सहस्र-दशलक्षसंख्यकान् सुभटान् जयेत्-अभिभवेत् वशीको नमन करावें क्यों कि सामर्थ्य होने पर आप में नराधिपता है, ये प्रतिज्ञा और हेतु हैं । जो जो सामर्थ्यवान होते हुवे नराधिप होते हैं, वे वे उद्दड राजाओं को नमाने वाले होते हैं जैसे भरत आदि राजा। यह दृष्टान्त है। उसी तरह आप हैं, यह उपनय, इसलिये आप अनमत्पाथिवों के नमयिता है, यह निगमन है। अन्यथा सामर्थ्य होने पर नरा. धिपत्व की आप में अनुपपत्ति है, ऐसा यहां कारग है। इसलिये उदंड राजाओं को जीते विना आपका निष्क्रमण मेरे द्वारा प्रतिपादिन हेतु
और कारण, इन दोनों से अनुचित है। इस प्रकार इन्द्र द्वारा समझाये गये नमिराजऋषि ने इन्द्र से इस प्रकार कहा ॥ ३३॥ આપમાં નાધિપતા છે, એ પ્રતિજ્ઞા અને હેતુ છે. જે જે સામર્થ્યવાન એવા નરાધિપ હોય છે તે તે ઉદંડ રાજાઓને નમાવવાવાળા હોય છે, જેવા કે ભરત આદિ રાજા ! આ દષ્ટાન્ત છે. એ માફક આપ છો એ ઉપનય છે, આ કારણે આપ અનમત્પાથીવોને નમન કરાવનાર છે, આ નિગમન છે. અન્યથા સામર્થ્ય હોવાથી નરાધિપત્યની આપનામાં અનુપત્તિ છે, એવું અહીં કારણ છે. આ માટે ઉદંડ રાજાઓને જીત્યા વગર આપનું નિષ્ક્રમણ મારાથી કહેવાયેલા હેતુઓને કારણે, આ બનેથી અનુચિત છે. આ પ્રકારે ઈનથી સમજાવવામાં આવેલ નમિ રાજર્ષિએ ઈન્દ્રને આ પ્રકારથી કહ્યું છે ૩૩
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
