________________
३८०
उत्तराध्ययनसूत्रे
एवं च भवदुक्ते हेतु कारणे असिद्धे एवेत्युक्तं भवतीति भावः ॥१०॥
मूलम् - यम निसामित्ता, हेउकारणचोइओ ।
ओ नाम रायरिसिं, देविंदो इणमंब्बंवी ॥११॥
छाया - एतमर्थं निशम्य हेतुकारणनोदितः ।
ततो नाम राजर्षि, देवेन्द्र इदमब्रवीत् ||१२|| टीका - ' एयम' इत्यादि -
एतम् = अनन्तरोक्तम् अर्थम् = उपचारादर्थाभिधायिनं शब्दं निशम्य श्रुत्वा हेतुकारणनोदितः = हेतुकारणभ्यां नोदितः = प्रेरितः, पूर्वोक्तहेतुकारणे विषयीकृत्य नमिराजर्षिणा दत्तोत्तरः, स्वजनानां वृक्षाश्रितख गतुल्यतया आक्रन्दादि दारुण
परिजन कुटुम्ब पैसे कमानेरूप स्वार्थ के लिये, भार्या विषयभोग गृह विभव एवं धनरूप अपने स्वार्थ के लिये, और मित्र अपने कार्यरूप स्वार्थके लिये रोते हैं । जिसके जिस प्रकार के स्वार्थ की जिससे पुष्टि होती है उसके उस प्रकार के स्वार्थ के अभाव में वह अपने २ उस २ स्वार्थ के लिये रोता है, अतः इसमें मेरा यह निष्क्रमण कैसे हेतु हो सकता है । स्वार्थ विनाश ही आक्रन्दन का हेतु है ॥ १० ॥
'एयमहं निसामित्ता ' - इत्यादि ।
अन्वयार्थ - (एयम निसामित्ता- एतमर्थ निशम्य ) इस प्रकार स्पष्ट अर्थ को प्रकट करनेवाला उत्तर सुनकर ( हेडकारणचोइओ - हेतु कारणोदितः ) पूर्वोक्त हेतुरूप कारण जिसके असिद्ध हो चुके हैं
કુટુંબીજના પૈસા કમાવાવાળો જવાના કારણે, પત્ની વિષયસેગ ગૃહ વૈભવ અને ધનરૂપ પેાતાના સ્વાને માટે, અને મિત્ર પેાતાના કાર્યરૂપ સ્વાને માટે રડે છે, જેના જે પ્રકારના સ્વાની જેનાથી પુષ્ટિ થાય છે તેના એ પ્રકારના સ્વાના અભાવમાં તે પાતપેાતાના તે તે સ્વાથને માટે રડે છે. આથી એમના સ્વાર્થમાં મારૂ આ નિષ્ક્રમણ કઈ રીતે હેતુ અની શકે. સ્વા વિનાશ જ એમના આક્રંદના હેતુ છે ! ૧૦ ॥
“qang fienftaı" Sult.
अन्वयार्थ - एयमहं निसामित्ता- एतमर्थं निशम्य या प्रहारनो स्पष्ट अर्थने अगर कुरबाबाको उत्तर सांलजीने : हेडकारण चोइओ - हे तुकारणनोदितः पूर्वोत હેતુરૂપ કારણ જેનુ અસિદ્ધ થઇ ચુકેલ છે—નિરાકૂત કરી દેવાયેલ છે એવા તે
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
