________________
-
उत्तराध्ययनसूत्रे धार्मिकः, अधर्माणातिपातमृषावादादिरूप त्यक्त्वावर्जयित्वा देवेषु-देवलोकेषु उपपद्यते-उत्पद्यते, धर्मस्योत्कृष्टाराधनायां तु सकलकर्मक्षये मोक्ष प्रामोतीति भावः॥२९॥ यतश्चैवम् अतो यत् कर्तव्यं तदाह
मूलम्तुलियाणं बालभावं, अबालं चेवे पंडिए। चइऊण बालभावं, अबॉलं सेवई मुणि "त्ति बेमि ॥३०॥
॥इइ सत्तमज्झयणं समत्तं ॥ छाया--तोलयित्वा बालभावम् , अबालं चैव पण्डितः ।
त्यक्त्वा बालभावं, अबाल सेवते मुनिरिति ब्रवीमि ॥ ३० ॥ टीका-'तुलियाणं' इत्यादि।
पण्डितः सदसद्विवेकज्ञानवान् मुनिः, एवम्-उक्तप्रकारेण बाळभाबालत्वम् , अबालं च-अबालत्वं पण्डितत्वं च तोलयित्वा, विज्ञाय । 'अबालं' इति चिच्चा-अधर्म त्यक्त्वा ) प्राणातिपात, मृषावाद आदि रूप अधर्म का परित्याग करके (धम्मिटे-धर्मिष्ठः) अत्यंत धार्मिक बनकर ( देवेसु उववज्जइ-देवेषु उपपद्यते) मरकर देवपर्याय से उत्पन्न हो जाता है । धर्म की उत्कृष्ट आराधना करने पर तो सकल कर्मों का क्षय होते ही जीव मोक्ष प्राप्त कर लेता है ॥२९॥
जब यह बात है तो जो कर्तव्य करने योग्य कार्य है, उसको सूत्रकार कहते हैं-'तुलियाणं बाल भावं'-इत्यादि। ____ अन्वयार्थ–(पंडिए-पण्डितः) सत् और असत् विवेक से संपन्न मुनि (एवं-एवम् ) उक्त प्रकार से ( बालभावं-बालभावम् ) बालपने को (च-च) तथा (अबालं-अबालम् ) पण्डितपने को (तुलियाणं-तोलयित्वा) गुमा. रे अधम्म चिच्चा-अधर्म त्यक्त्वा भृषापार, प्रातिपात माहि३५ मध. भना त्या ४0 धम्मिठे-धर्मिष्ठः अत्यंत भाभी'मनी देवेसु ऊववज्जह-देवेषु ઉપપઘતે મરીને દેવ પર્યાયમાં ઉત્પન્ન થાય છે. ધર્મની ઉત્કૃષ્ટ આરાધના કરવાથી સઘળાં કર્મોને ક્ષય થતાં જ જીવ મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરે છે . ૨૯
જ્યારે આ પ્રમાણે વાત છે તે જે કર્તવ્ય-કરવા યોગ્ય કાર્ય છે તેને सूत्रा२ ४ छ.-"तुलियाण बालभाव" त्यादि.
सन्क्याथ-पंडिए-पंडितः सत् मन मसतना विवथी सपन्न मुनि एवंएवम् ४ ४२थी बालभाव-बालभावम् माता च तथा अबालं-अबालम् ५जितानोतुलियाण-तोलयित्वा तुलनश-विया२ ४२री खलु निश्चयथी बालभाव
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
