________________
२५६
संप्रति व्यवहारोदाहरणमाह
मूलम् -
जहां ये तिन्निं वाणियों, मूलं घेत्तूण निग्गया । एंगोऽथ लहई लाहं, एंगो मूले आगओ ॥ १४ ॥ एंगो मूलपि हारिता, आओ तत्थ वाणिओ । ववहारे उर्वमा ऐसा, एवं धम्मे वियोणेह ॥ १५ ॥ छाया - यथा च त्रयो वाणिजा, मूलं गृहीत्वा निर्गताः ।
एकोऽत्र लभते लाभ, एको मूलेन आगतः ॥ १४ ॥ एको मूलमपि हारयित्वा आगतस्तत्र वाणिजः । व्यवहारे उपमा एषा, एवं धर्मे विजानीत ॥ १५ ॥ टीका- 'जहा य' इत्यादि ।
च = पुनः, यथा त्रयो वाणिजाः, मूलं मूलधनं गृहीत्वा निर्गताः वाणिज्यार्थ स्वस्थानात् स्थानान्तरं प्रति प्रस्थिताः, अभिलषितस्थानं प्राप्ताश्च । अत्र = एतेषु वाणिजेषु, एकः = व्यापारकलाकुशलः, लाभं = विशिष्टद्रव्योपार्जनरूपं लभते - प्राप्नोति । एकः - यस्तु वाणिज्येऽति प्रवीणो नास्ति, अतिपुणोऽपि नास्ति स अथ सूत्रकार व्यवहारिक दृष्टान्त देते हैं- 'जहा य तिन्नि वाणिया' इत्यादि । 'एगो मूलं पि हारिता' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - ( जहा य - यथा च ) जैसे ( तिनि वाणिया-त्रयः वणिजाः ) तीन वणिक (मूलं धोचूण- मूलं गृहीत्वा ) मूल धन लेकर निरगम्य - निर्गता: ) व्यापार के लिये अपने स्थान से दूसरे स्थान को गये । (अत्थ अत्र ) उनमें ( एगो - एकः ) जो व्यापार करने में कुशल था वह (लाहं लहइ - लाभं लभते ) खूब लाभ को प्राप्त किया । ( एगो - एकः ) जो व्यापार कला में कुशल नहीं था वह (मूलेण आगओ હવે સૂત્રકાર વ્યત્રહારિક દૃષ્ટાન્ત આપે છે. इत्यादि तथा पगो मूर्ल पि हारिता - इत्याहि.
जहाय तिन्नि वाणिया
मन्वयार्थ - जहा य - यथा च भ तिन्नि वाणिया त्रयः वाणिजाः शु पलि मूलं घेत्तण- मूलं गृहीत्वा भूण धन सहने निग्गया- निर्गताः वेपार भाटे પેાતાના સ્થાનથી બીજા સ્થાને પરદેશ ગયા. अथ-अत्र तेमां एगो-एकः ने बेपार ४२वामां दुशण तो तेथे लाहं लहइ - लाभ-लभते शुभ લાભ आस इथे एगो-एकः ? वेपार ४२वामां कुशन न हतो ते मूलेण आगओ
-
उत्तराध्ययनसूत्रे
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
""
