________________
। अथ सप्तममध्ययनम् । क्षुल्लकनिम्रन्थीयाख्यं षष्ठमध्ययनमुक्तम् , तेन सहास्य सप्तमाध्ययनस्यायं सम्बन्धः। तत्र निर्ग्रन्थत्वमुक्तं तच्च रसादावगृद्धस्यैव स्यात् , रसादिष्टदस्य च कष्टमुत्पद्यते । तत्र-दृष्टान्तपञ्चकं प्रदर्शितं, तद् यथा-एडकः १, काकिणी २, आम्रफलम् ३, वणिक ३, समुद्र५ इति । एतदृष्टान्तपञ्चकमयं प्रथमदृष्टान्तापेक्षया एडकीयाख्यमिदं सप्तममध्ययनं प्रारभ्यते । तत्राध-गाथामाह
सप्तम अध्ययन प्रारम्भक्षुल्लकनिर्ग्रन्थीय नामको छठवां अध्ययन समाप्त हो चुका । अव सातवां अध्ययन प्रारंभ होता है। उसके साथ इसका संबंध इस प्रकार से है-छठवें अध्ययन में जो निर्ग्रन्थता कही गई है, वह जो रसों में अगृद्ध है उसीके हो सकती है, अन्य के नहीं, क्यों कि जो रसगृद्ध होता है वह दुःखी होता है । इस विषय को स्पष्ट करने के लिये पांच उदाहरण प्रदर्शित किये गये हैं-१ एडक, २ काकिणी, ३ आम्रफल, ४ वणिक और ५ समुद्र । इस अध्ययन में ये पांचों ही दृष्टान्त लिखे गये हैं, अतः यह अध्ययन इन पांचों दृष्टान्तों से युक्त है, फिर भी इसमें प्रथम दृष्टान्त एडक - मेंढा का ही दिखलाया गया है, अतः इस अपेक्षासे यह अध्ययन “एडकीय' नामसे प्रसिद्ध है, इसलिये एडकीय नामक इस सप्तम अध्ययन को सूत्रकार प्रारम्भ करते हैं। उसकी यह आद्य गाथा है
સાતમું અધ્યયન ક્ષુલ્લક નિગ્રન્થીય નામનું છઠું અધ્યયન સમાપ્ત થઈ ચુકયું, હવે સાતમા અધ્યયનને પ્રારંભ થાય છે. તેની સાથે અને સંબંધ એ પ્રકારને છે કેછઠ્ઠા અધ્યયનમાં જે નિર્ગથતા વિશે કહેવામાં આવેલ છે તે રસમાં જે અમૃદ્ધ છે તેમને જ થાય છે, બીજાને નહીં, કેમકે જે રસમૃદ્ધ હોય છે તે દુઃખી થાય છે. આ વિષયને સ્પષ્ટ કરવા માટે પાંચ ઉદાહરણ પ્રદર્શીત કરી વામાં આવેલ છે. ૧ એડક, ૨ કાકિણી, ૩ આમ્રફળ, ૪ વણિક, અને ૫ સમુદ્ર આ અધ્યયનમાં એ પાંચે ઉદાહરણ આપેલ છે. આથી આ અધ્યયન એ પાંચ દૃષ્ટાંતથી યુકત છે. છતાં પણ આમાં પ્રથમ દૃષ્ટાંત એકનું જ અપાયેલું હોવાથી એ અપેક્ષાએ આ અધ્યયન “એડકીય” નામથી પ્રસિદ્ધ છે. આથી એડકીય નામના આ સાતમા અધ્યનને સૂત્રકાર પ્રારંભ કરે છે. એની આ પ્રથમ ગાથા છે.
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
