________________
२२६
___ उत्तराध्ययनसूत्रे इस पूर्वोक्त प्रकार से कथन किया है । (तिबेमि-इति ब्रवीमि) हे जंबू! उसी के अनुसार में कहता हूं। अपने मन से नहीं ॥ ___"अनुत्तरज्ञानदर्शनधरः" इस पद से पुनरुक्ति दोष की आशंका यहां नहीं करना चाहिये, क्योंकि इसके देनेसे सूत्रकार ने यह प्रदर्शित किया है कि भगवान् में ज्ञानोपयोग एवं दर्शनोपयोग युगपत् नहीं होते हैं । इनका काल भिन्न है। अतः वहां भी ये भिन्नकालवर्ती हैं । इससे कोई यह भी समझ ले सकता है कि जब उपयोग का सद्भाव यहां भिन्नकालवर्ती है तो लब्धिरूप से भी वे भिन्नकालवर्ती वहां होंगेअतः इस आशंका की निवृत्ति के लिये सूत्रकारने इस सूत्र में "अनुत्तरज्ञानदर्शनधरः" इस पदको रक्खा है इससे यह सारांश निकलता है कि वहां ज्ञानोपयोग एवं दर्शनोपयोग उपयोगात्मता भिन्नकालवर्ती है परन्तु लब्धिरूप से ये भिन्नकालवी नहीं हैं। इससे पुनरुक्ति दोष नहीं आता है । विशेषज्ञान का नाम ज्ञानोपयोग है और सामान्यज्ञान का नाम दर्शनोपयोग है। “भगवान् " इस पद का सविस्तर विवरण
उदाहु-एवम् सः उदाहृतवानू मा पूर्वउतारथी थन ४२ छ (त्तिबेमि-इनि ब्रवीमि) હે જખ્ખ તે અનુસાર જ હું કહું છું મારા પિતાના મનથી કાંઈ કહેતું નથી.
" अनुत्तरज्ञानदर्शनधरः" मा ५४थी पुन३रित होपनी माश। महीन કરવી જોઈએ. કેમકે, તેનાથી સૂત્રકારે એ પ્રદર્શિત કર્યું છે કે, ભગવાનમાં જ્ઞાને પગ અને દર્શને પગ યુગપત થતા નથી. તેને કાળ ભિન્ન છે. આથી ત્યાં પણ તેઓ ભિન્નકાળ વર્તી છે, આથી કઈ એવું પણ સમજી શકે છે કે, જ્યારે ઉપગને સદભાવ અહિં ભિન્નકાળ વત છે તે લબ્દિરૂપથી પણ તે ભિન્નકાળ વર્તી ત્યાં હશે. આથી એ આશંકાની નિવૃત્તિ માટે સૂત્રકારે આ सूत्रमा अनुत्तरज्ञानदर्शनधरः ॥ ५६ रात छ. साथी के साथ निणे છે કે, ત્યાં જ્ઞાને પગ અને દશપયોગ ઉપગાત્મતા ભિન્નકાળ વતી છે પરંતુ લબ્ધિરૂપથી એ ભિન્નકાળ વતી નથી. આથી પુનરુક્તિ દેલ આવતો નથી. વિશેષ જ્ઞાનનું નામ જ્ઞાને પગ છે. અને સામાન્ય જ્ઞાનનું નામ દર્શન ઉપગ છે. “ભગવાન” આ પદનું સવિસ્તર વર્ણન દશવૈકાલિક સૂત્રના ચેથા અધ્યયન
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
