________________
२२०
उत्तराध्ययनसूत्रे मोक्षमित्यर्थः, आदाय = अभिलष्य, यद्वा-बहिः = आत्मनो बहिर्भूतं ममत्वास्पदं धनधान्यादिकम्, ऊर्ध्वम् = मोक्षम्, आदाय = धनधान्यादिकं हेयत्वेन, मोक्षमुपादेयत्वेन विदित्वेत्यर्थः कदाचिदपि = परीषद्दोपसर्गेषु समुपस्थितेष्वपि नावकाशक्षेत्र = नान्यस्य साहाय्यं न विषयादिकं चाभिलषेत् । तर्हि को हेतुर्देहधारणे ? इत्याहपूर्व कर्मक्षयार्थ = पूर्व - पूर्वभवे कृतं यत् कर्म = ज्ञानावरणीयादिकं, तस्य क्षयो विनाशस्तदर्थम्, इमं = प्रत्यक्षभूतं वर्तमानं देहं समुद्धरेत् = संयमरक्षणार्थं शुद्धाऽऽहारेण रक्षयेत् । देहरक्षणस्य सम्यग्दर्शनादि हेतुत्वात् इति भावः ॥ १४ ॥
मूलम् —
विगिंच कम्मुणो हेउ, कालकंखी परिवए । मयं पिंडस पाणस, कंडे लद्वेण भक्ख ॥ १५ ॥ उर्ध्वम् ) उर्ध्वस्थान को - लोक के अग्रभागमें स्थित मोक्ष को (आदाय ) अभिलाषा का विषय बनाकर, अथवा (बहिः) आत्मा से बहिर्भूत - सर्वथा भिन्न -ममवके स्थानभूत धन धान्यादिक प्ररिग्रहको हेय ( उड्ढम् - उर्ध्वम् ) तथा मोक्षको (आदाय उपादेय समझ कर ( कयाइ वि - कदाचिदपि ) परीषह एवं उपसर्ग के आने पर भी ( नावकखे - नावकांक्षेत) दूसरे की सहायता की और शब्दादिक विषयों की अभिलाषा नहीं करे। अगर ऐसा है तो फिर देह को किसलिये धारण करना चाहिये ? इस पर सूत्रकार कहते हैं - ( पुनवकम् मक्खयट्ठाए इमं देहं समुद्धरे - पूर्वकर्मक्षयार्थ इमं देहं समुद्धरेत्) पूर्वभव में किये गये ज्ञानावरणीयादिक कर्मों के क्षय करने के लिये इस प्रत्यक्षभूत वर्त्तमान देह को धारण करे, अर्थात् संयम रक्षा के लिये शुद्ध आहार से इस देह की रक्षा करे, क्यों कि देह की शुद्ध आहारादिक से रक्षा ही सम्यग्दर्शनादिक का कारण है ॥ १४ ॥
बोङना अत्रभागभां स्थित भोक्षने आदाय - आदाय अभिलाषानो विषय मनावी અથવા : આત્માથી મહિદ્ભૂત સર્વથા ભિન્ન-મમત્વના સ્થાનભૂત ધનધાન્યાક્રિક परिथडने हेय उड्ढम् - उम् तथा भेोक्षने आदाय - आदाय सभलने कयाइवि कदाचिदपि परीषद्ध भने उपसर्ग भाववा छतां पशु नावकखे - नावकांक्षेत मीलनी સહાયતા અને શબ્દાદિક વિષયેાની અભિલાષા ન કરે. અગર આમ છે તા પછી દેહને शा भाटे धार १२वो ले से ? सा उपर सूत्र४२ डे छे - पूवकम् मक्खयट्ठाए इमं देहं समुद्धरे - पूर्व कर्मक्षयार्थं इम देहं समुधरेत् पूर्वं लवमां अरवामां आवे ज्ञानाવરણીયાદિક કર્મોના ક્ષય કરવા માટે આ પ્રત્યક્ષદ્ભૂત વર્તમાન દેહને ચારણ કરે અર્થાત્ સંયમની રક્ષા માટે શુદ્ધ આહારથી આ દેહની રક્ષા કરે. કેમકે ગૃહનું શુદ્ધ આહારાદિકથી રક્ષણુ જ સમ્યગ્દર્શનાદિકનુ` કારણુ છે, / ૧૪૫
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
