________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. ५ गा० २५ संवृतभिक्षोमेक्षिस्वर्गे वा गमनम् १७१
भूलम्
अहे जे संडे भिक्खू, दुहमन्नयरे सिया । सव्वदुःखपहीणे वा, देवे वा वि" महेंढिए ॥२५॥
93
9
छाया - अथ यः संवृतः भिक्षुः, द्वयोरन्यतरः स्यात् । सर्वदुःखप्रहीणो वा, देवो वाऽपि महर्द्धिकः ॥ २५ ॥ टीका- ' अह जे ' इत्यादि ।
अथ यो भिक्षुः संवृतः = संवरयुक्तः सकलास्रवनिरोधक इत्यर्थः, स द्वयो: = वक्ष्यमाणयोरुभयोः, अन्यतरः = एकतरः स्यात् । द्वयोरिति पदेन प्रतिबोधितार्थमाह -' सव्वदुक्खप्पहीणे वा' इत्यादि । सर्वाणि निरवशेषाणि यानि दुःखानि - शारीरमानसानि तैः प्रकर्षेण = अत्यन्ततः हीनः = रहितः सर्वदुःखमहीणः स्यात्, स च सिद्ध एव स्यादित्यर्थः । वा=अथवा कर्माविशेषे सति अपि निश्चयेन स महर्द्धिकः = विमानपरिवारादिसम्पदुपेतः देवः स्यात् ।। २५ ।।
6
अह जे संघुडे भिक्खू ' - इत्यादि ।
अन्वयार्थ - ( अह जे भिक्खू संघुडे-अथ यो भिक्षुः संवृतः ) जो भिक्षु संवर से युक्त होता है-सकल आस्रव का निरोधक होता है, वह इन (दुहमन्नयरे सिया - द्वयोः अन्यन्तरः स्यात्) दोनो में से कोई एक होता है, अर्थात् (सव्वदुःखपहीणे वा - सर्वदुःखप्रहीणो वा ) या तो सर्वदुःखों से रहित सिद्ध हो जाता है या इसके अभाव में (देवे वा वि महिइदिए - देवो वाऽपि महर्द्धिकः ) देवगति का भागी बनता है सो उसमें भी महर्द्धिक देव ही होता है । तात्पर्य यह है कि जो भिक्षु संबर से युक्त होता है, वह मरकर सिद्धिगति का स्वामी बनता है, अथवा कर्म कुछ अवशेष रहे हों तो वह मरकर विमान परिवार अह जे संवुडे भिक्खू ” इत्यादि.
66
अन्वयार्थ – अह जे भिक्खू संवुडे - अथ यो भिक्षुः संवृतः ने भिक्षु संवरथी युक्त होय छे-सघणा आस्त्रवना निरोध होय छे, ते या दुण्हमन्नयरे सिया - द्वयोः अन्यतरः स्यात् मेभांथी अर्ध खे: होय छे. सव्त्रदुःखपहीणे वा - सर्व दुःखप्रहीગોવા કાંતા સદુ: ખેાથી રહિત એવા. સિદ્ધ બની જાય છે અથવા તેના અભા
भां देवे वा वि महट्टिए - देवो वाऽपि महर्द्धिकः भेटले सुधी न पडेथित छेवटे દેવગતિને પ્રાપ્ત તે કરે છે જ, અને તેમાં પણ મહદ્ધિક દેવ અને છે, એટલે કે—જે ભિક્ષુ સંવરથી ચુંક્ત હાય છે તે મરીને કાંતા સિદ્ધગતિના સ્વામી અને અથવા કાંઈ કમ બાકી રહ્યાં હાય તા તે મરીને વિમાન પરિવાર આદિ સં૫
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
