________________
१७०
उत्तराध्ययनसूत्रे टीका-' एवं सिक्खासमावन्ने' इत्यादि ।
एवम् अमुना प्रकारेण, शिक्षासमापन्नः शिक्षयात्रताऽऽसेवनात्मिकया समा पन्नः श्राद्धाचारसंपन्न इत्यर्थः । गृहवासेऽपि गृहस्थाऽऽवासेऽपि सुव्रता निरतिचारद्वादशव्रतधारकः सन् छविपर्वता छविश्व त्वक्-चर्म, पर्व च जानुकूपरगुल्फादि, तयोः समाहारः तत्सम्बन्धादौदारिकशरीरमपि छविपर्व, ततो मुच्यते, तदनन्तरं च स श्राद्धः यक्षसलोकतां समानो लोकोऽस्य सलोकस्तस्य भावः सलोकता, यक्षः देवैः सलोकता-यक्षसलोकता तां देवगति वैमानिकी मित्यर्थः गच्छति प्राप्नोतीत्यर्थः । अत्र पण्डितमरणप्रसङ्गेऽपि प्रसङ्गवशाद् बालपण्डितमरणमुक्तम् ॥ २४॥
'एवं सिक्खासमावन्ने' इत्यादि ।
अन्वयार्थ-( एवं-एवम् ) इस प्रकार से (सिक्खासमावन्ने-शिक्षासमापन्नः) श्राद (श्रावक) के आचार से युक्त - व्रतों को सेवन करने की शिक्षासे शिक्षित किया गया, तथा (गिहवासे वि सुव्वएगृहवासेऽपि सुव्रतः) गृहवास में भी निरतिचार १२ बारह व्रतों का पालन करनेवाला गृहस्थ (छविपवाओ-छविपर्वतः) औदारिक शरीर से (मुच्चई-मुच्यते) छूट जाता है, और (जक्खसलोगयं गच्छइ – यक्षसलोकतां गच्छति) वैमानिक देवगति को प्राप्त हो जाता है। यहां पंडितमरण के प्रसंग में भी प्रसंगवश यह बालपण्डितमरण कह दिया है। तात्पर्य यह है कि-देशविरतिरूप आचार से युक्त श्रावक घर में रहता हुआ भी निरतिचार व्रतों का पालन करता२ अन्त में मरकर वैमानिक देव हो जाता है। यह पंडितमरण का भेद बालपंडित मरण है ॥२४॥
" एवं सिक्खासमावन्ने" त्याहि.
मन्क्याथ:-एवं-एवम् । प्रभारी सिक्खासमापन्ने-शिक्षासमापन्नः श्राद्ध શ્રાવકના આચારથી યુક્ત-વ્રતનાં સેવન કરવાની શિક્ષાથી શિક્ષિત કરવામાં मावेस तथा गिहवासे वि सुव्वए-गृहवासेऽपि सुनतः गृहवासमा ५५ निरतियार मा२ प्रताने पा२५ ४२वास्थ छविपवाओ-छविपर्वतः मोरि४ शरीरथी मुच्चई-मुच्यते छुटी लय मनजक्खसलोगय गच्छे-यक्षसलोकतां गच्छति વૈમાનિક દેવગતિને પ્રાપ્ત કરે છે. અહીં પંડિતમરણના પ્રસંગમાં પણ પ્રસંગ વશાત્ આ બાલપંડિત મરણ કહેવામાં આવેલ છે. એનું કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે, દેશવિરતિરૂપ આચારથી યુક્ત શ્રાવક ઘરમાં રહેવા છતાં પણ નિરતિચાર વ્રતનું પાલન કરતાં કરતાં છેવટે મરીને વૈમાનિક દેવ થઈ જાય છે. એજ આ પંડિતમરણને ભેદ બાલ પંડિતમરણ છે. જે ૨૪ છે
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
