________________
प्रियदर्शिनी टीका अ०५ गा. १९ सकाममरणवर्णनम्
१५९
किंतु केषुचिद् विशिष्टपुण्यवत्सु महानुभावेषु भावसाधुष्वेव, तथा इदं = पण्डितमरणं सर्वेषु अगारिषु = गृहस्थेषु न भवति, किंतु चारित्रवत्स्वेव तत्संभवात् । गृहस्थानामपि क्वचित् पण्डितमरणसद्भावे तेऽपि तच्चतो पण्डिता एव बोध्याः । उक्तार्थे हेतुं प्रदर्शयन्नाह - ' नानाशीला ' इत्यादि । अगारस्थाः = गृहस्थाः नानाशीलाः = विविधव्रतिनः, तेषां हि नैकरूपमेव शीलं कि त्वनेकविधं देशविरतिरूपस्य तस्यानेकधाऽभिधानात् । सर्वविरतिरूपस्य तेष्वसंभवात् । केचित्तु - गृहाश्रप्रतिपालनमेव गृहस्थानां महाव्रतमिति मन्यन्ते, केचिच सप्त शिक्षाव्रतानि गृहिणां व्रतमिति मन्यन्ते । भिक्षवस्तु - विषमशीलाः = विसदृशव्रतिनः तेषु हि केचित्
"
1
सर्वेषु भिक्षुषु न ) समस्त भिक्षुओं के नहीं होता है किन्तु किन्हीं २ विशिष्ट पुण्यशाली महानुभाव साधुओं के ही होता है । तथा ( इमं सव्वेसु गारिसुन- इदं सर्वेषु अगारिषु न ) यह पण्डितमरण समस्त गृहस्थजकों के भी नहीं होता है । किन्तु किन्हीं २ पुण्यशाली सद्गृस्थों के ही यह होता है । क्यों कि ( अगारत्था नाणासीला - अगारस्थाः नाना शीला: ) जो गृहस्थ हैं वे विविध शीलवाले अनेक व्रतों को धारण करने वाले होते हैं, इनका एकरूप व्रत नहीं होता है किन्तु इनका जो व्रत देशविरतिरूप है वह अनेक प्रकार का कहा गया है । सर्वविरतिरूप व्रत गृहस्थों के होता नहीं है। कोई २ " गृहाश्रम का प्रतिपालन ही गृहस्थों का महाव्रत है " ऐसा कहते हैं और कोई २ " सात शिक्षाव्रत ही गृहस्थों का व्रत है ऐसा मानते हैं (विसमसीला य भिक्खुणोभिक्षवश्च विषमशीलाः ) जो भिक्षु हैं वे भी विसदृशव्रती हैं, अर्थात्
मन्वयार्थ – इम - इदम् मा पंडित भर सव्वेषु भिक्क्खूसु न-सर्वेषु भिक्षुषु न બધા ભિક્ષુઓને થતુ નથી, પરંતુ કાઈ કાઇ સારા પુણ્યશાળી મહાનુભાવ साधुग्याने ४ थाय छे. तथा इमं सव्वेसु गारिसुन- इदम् सर्वेषु अगारिषु न પંડિતમરજી સમસ્ત ગૃહસ્થ જનાને પણ થતું નથી પરંતુ કાઈ કાઇ પુણ્યશાળી सद्गृहस्थाने न थाय छे. उभडे, अगारत्था नाणासीला - अगारस्थाः नाना शीलाः જે ગૃહસ્થ છે તે વિવિધ શીલવાળા–અનેક વ્રતાને ધારણ કરવાવાળા હાય છે— તેમનુ એક રૂપ વ્રત હેતુ નથી પરંતુ એમનું જે વ્રત-દેશ વિરતિ રૂપ છે, તેને અનેક પ્રકારનું કહેવામાં આવ્યું. સર્વ વિરતિ રૂપ વ્રત ગૃહસ્થાને હતુ નથી. કાઇ કાઈ “ ગૃહસ્થાશ્રમનુ પાલન એજ ગૃહસ્થાનું મહાવ્રત છે ” કહે છે અને કોઈ કાઈ “ સાત શિક્ષાવ્રત જ ગૃહસ્થાનું વ્રત છે ’” એવુ' માને छे. विसमसीला य भिक्खुणो- भिक्षवश्च विषमशिलाः ने लिक्षु हे ते पशु विसदृश
એવુ
66
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
