________________
प्रियदर्शिनी टीका. अ.५ गा. १२ धनध्यादिगृद्धस्य रोगावस्थायां पश्चात्तापः १४७
भवित्री भूतानां परिणतिमनालोच्य नियतां, पुरा यद्यत् किंचिद् विहितमशुभं यौवनमदात् । पुनः प्रत्यासन्ने महति परलोकैकगमने,
तदेवैकं पुंसां व्यथयति जराजीर्णवपुषाम् ॥ १॥ 'परलोगस्स' इति पञ्चम्यर्थे षष्ठी । 'कम्माणुप्पेहि ' इत्यत्रार्षत्वादिकारो इस्वः ॥ ११ ॥ रोगग्रस्तः सन् बालो यथा परितप्यते तदाह
मूलम्सुया में नरए ठाणा, असीलाणं च जा गई। बालाणं कूरकम्माणं, पगाढा जत्थ वेयणा ॥ १२ ॥
भवित्री भूतानां परिणतिमनालोच्य नियतां, पुरा यद्यत् किंचिद् विहीतमशुभं यौवनमदात् । पुनः प्रत्यासन्ने महति परलोकैकगमने,
तदेवंकै पुंसा व्यथयति जराजीणवपुषाम् ॥ १॥ "मृत्यु के समय वे सोचते हैं कि मैंने यौवन के मद में आकर अपने भविष्य का कुछ भी विचार नहीं किया अब यह मृत्यु की बेला निकट आ रही है, इस समय उस पाप का शोधन होना बड़ा मुश्किल का काम है । अथवा इन्द्रियां बुढापे से शिथिल हो रही हैं, शरीर भी जीर्ण शीर्ण हो रहा है अतः ऐसी अवस्थामें मैं अब क्या करूँ ? मैंने बड़ी भारी भूल की जो उस समय कुछ विचार नहीं किया। अपने जीवन को सुन्दर एवं सफल बनाने की कुछ भी चेष्टा नहीं की" ॥११॥
भवित्री भूतानां परिणतिमनालोच्य नियतां, पुरा यद्यत् किंचिद् विहितमशुभं यौवनमदात् । पुनः प्रत्यासन्ने महति परलोकैकगमने, तदेवकं पुसां व्यथयति जराजीर्णवपुषाम् ॥१॥
વિદાયની એ અંતિમ પળમાં તે વિચારતે રહે છે કે, મેં યૌવાનના મદમાં આવીને મારા ભવિષ્યને કાંઈ પણ વિચાર ન કર્યો, હવે આ મૃત્યુની વેળા નજીક આવી ગઈ છે. આ વખતે એ પાપનું શોધન થવું ઘણું જ મુશ્કેલ કામ છે. વૃદ્ધાવસ્થાને કારણે ઈન્દ્રિય પણ શિથિલ બની રહી છે, શરીર પણ જીર્ણ શીર્ણ થઈ રહ્યું છે. આવી અવસ્થામાં હવે હું શું કરું? મેં ભયંકર એવી ભૂલ કરી છે કે એ વખતે કાંઈપણ વિચાર કર્યો નહીં. પિતાના જીવનને સુંદર અને સફળ બનાવવાની કોઈપણ ચેષ્ટા ન કરી. છે ૧૧ છે
-
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
